Son kullanma tarihi geçmiş, bayatlamış bir tarayıcı kullanıyorsanız. Mercedes kullanmak yerine tosbaya binmek gibi... Websiteleri düzgün görüntüleyemiyorsanız eh, bi zahmet tarayıcınızı güncelleyiniz. Modern Web standartlarını karşılayan bir tarayıcı alternatifine göz atın.
Atatürk günlüğü - Tarihte bu gün Atatürk ne yapmış? ( Güncellenecektir )
28 Kasım 1930 Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Ege Vapuru ile Trabzon'a giderken
1938 - Atatürk'ün vasiyetnamesi açıldı. Atatürk'ün vasiyetinin, Ankara Üçüncü Sulh Hukuk Hakimliği tarafından açılması.
Atatürk, vasiyetinde; parasının nemasından yakınlarına, manevi evlatlarına aylık, İnönü'nün çocuklarına yükseköğrenim ödeneği bağlanması koşuluyla parasını ve Çankaya'daki mülkünü CHP'ye bıraktı. Nemadan kalacak miktarın her yıl Türk Dil ve Tarih kurumlarınca paylaşılmasını istedi.
1930 - Atatürk'ün, Trabzon Cumhuriyet Halk Partisi'ni ziyareti ve konuşması: "...Her an tarihe karşı, cihana karşı hareketimizin hesabını verebilecek bir vaziyette bulunmak lâzımdır!"
Fransızlar Maraş'ta kaledeki Türk bayrağını indirerek yerine Fransız bayrağı çekti. Bu hareket halk arasında büyük bir infial yarattı. Halk direnişi örgütlemeye başladı.
Maraş kalesin Fransız bayrağı çekilmesi üzerine, Maraş halkının direnişi, (Maraş halkının kale duvarlarına tırmanması ve Fransız bayrağının indirilerek yerine Türk bayrağının çekilmesi.)
Atatürk'ün, Harbiye Nazırı Cemal Paşa'nın 10 Kasım 1919 tarihli mektubuna cevabı: "Saltanat hükümetinin, esaslı bir teşebbüs için dayandığı kuvvetin ciddiyetine güvenemediği gibi hususları ciddî görmüyoruz."
Birinci Dönem Lausanne Konferansı Tartışmaları ( 20 Kasım 1922 - 4 Şubat 1923)
1937 - Hatay'ın bağımsızlık statüsü yürürlüğe girdi.
HATAY’DA "BAĞIMSIZ REJİM" Fransa Başbakanı Leon Blum’un, Suriye’ye bağımsızlık verileceği şeklinde beyanı, Hatay’ın Suriye’ye geçmeden anavatana katılması için yapılacak çalışmaların hızlandırılmasını gerekli kıldı. Bu sırada Türk nüfusun aleyhine gelişeceği sezilen, 14-15 Kasım 1936 genel seçimlerine Türkler katılmayarak seçimi boykot ettiler. 1937 yılı başında, Hatay’daki huzursuzluğu gündemine alarak görüşen Milletler cemiyeti, “...her Hataylı dilediği cemaat listesine yazılmak ve rey vermek hakkına sahiptir” maddesini içeren Türk tezini kabul etti ve yapılacak halk oylaması için Antakya’ya bir gözlemci heyeti gönderdi. Heyetin halk oylaması konusunda olumlu bir kanı ile Cenevre’ye dönmesinden ve raporlarını 27 Ocak 1937’de Milletler Cemiyeti’ne vermelerinden sonra, İskenderun Sancağı için yeni bir statü ve anayasa taslağı hazırlanarak sancakta, Millet Meclisi seçimi yapılması kararı alındı. Türkiye adına Numan Menemencioğlu’nun katıldığı anayasa taslağı hazırlama komisyonu, Fransız, İngiliz, Belçikalı ve Hollandalı diplomatlardan oluşmaktaydı. Komisyon tarafından 15 Mayıs 1937’de tamamlanan tasarı Milletler Cemiyeti’nce 29 Mayıs 1937’de kabul edildi. Bu taslağa göre sancak, içişlerinde bağımsız, dışişleri, maliye, gümrük işlerinde Suriye’ye bağlı kalacaktı. Sancağın toprak bütünlüğü, Türkiye ve Fransa’nın garantörlüğü altındaydı.
Milletler Cemiyeti’nce kabul edilen tasarı esasları çerçevesinde Ekim 1937’de Antakya ve İskenderun’da Türk konsoloslukları açıldı. 29 Kasım 1937’de bağımsız rejim yürürlüğe girdi.
Anadolu'da millî uyanış... "Ordu müfettişliği"ne tayin edilen Mustafa Kemal Paşa'nın Samsun'a çıkışıyla (19 Mayıs 1919), millî uyanış, düzenli bir direnişe dönüşme şansına kavuştu. Mustafa Kemal'in icraatı, bir müddet sonra, İtilaf devletlerinin tedirginliğine yol açarak, kendisinin geri çağırılması için, Bâbıâli'yi harekete geçirdi. İstanbul'dan yapılan baskılar neticesinde askerlikten istifa eden Mustafa Kemal Paşa, "sîne-i millete" döndüğünü bildirerek, Anadolu'daki millî direnişi düzenlemeye devam etti. Erzurum (23 Temmuz 1919) ve Sivas (4 Eylül 1919) kongreleri tertiplendi. Özellikle millî sınırlar içinde vatanın bütünlüğü ve bölünmezliği, yabancı işgal ve tecavüzlere karşı milletin direnme hakkı bulunduğu, merkezî hükümetin aczi halinde, Anadolu'da geçici bir hükümetin kurulması gibi önemli kararlar alınarak ilan edildi. Millî direniş cemiyetleri, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti adı altında bir arada toplandı. Mustafa Kemal, bu kongre ve cemiyetlerin başkanlığına seçilerek, liderlik rolünü kabul ettirdi. Anadolu'da gelişen millî hareket, galip devletlerin kontrolündeki İstanbul hükümetinin sevkiyle sahneye çıkartılan Anzavur Paşa kumandasındaki Kuvâ-yi İnzbâtiyye adlı kuvvetlerle ezilmek istendi. Başarısızlık, Damad Ferid hükümetinin istifası ile sonuçlandı ve Ali Rıza Paşa hükümeti kuruldu (2 Ekim 1919). Millî direniş hareketiyle irtibat ve görüşmeyi gerekli gören yeni hükümet, Amasya'da Mustafa Kemal ile görüşmelere girişir. Bu görüşmede özellikle, yeni seçimlerle ilgili bazı kararlar alınır (Amasya Mülâkatı, 22 Ekim 1919). Ancak yeni meclisin İstanbul'da toplanmasının, güvenlik sebebiyle mahzurlu olduğunun tesbiti, ileri görüşlülük arz eden bir önem taşımaktadır. Bu arada Sivas'ta yapılan bir toplantıda, millî hareketin sevk ve idaresini yürüten Heyet-i Temsiliyye'nin, bundan böyle Ankara'da faaliyet göstermesine karar verildi (29 Kasım 1919). Millî gaye ve hedefleri ve millî sınırları belirleyen bir belge (Mîsak-ı Millî) hazırlanarak ilan edildi. Her şeye rağmen yine İstanbul'da toplanan meclis (12 Ocak 1920), bu millî yemini resmen kabul ve bütün dünyaya ilan ederek tarihî bir görevi yerine getirmiş oldu (17 Şubat 1920).
Maraş'ta, Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti kuruldu.
Atatürk'ün, Harbiye Nazırı Cemal Paşa'ya telgrafı: "Millî Meclisin İstanbul'da toplanması gereği hakkında hükümetin görüşüne uygun karara, Mebuslar Meclisi'nin her türlü dokunulmazlığını sağlama zorunluğunu kabineye bırakarak, mecburiyet karşısında uyulmuştur."
İstanbul'da bazı kuruluş ve siyasi parti temsilcilerinin katılımıyla "Milli Kongre" adıyla bir kuruluş oluşturulması. Bağımsızlık düşüncesi etrafında toplanan elli kadar parti ve derneğin oluşturduğu ve öncülüğünü Dr. Esat Paşa'nın yaptığı Milli Kongre oluşturuldu.
1911 - Atatürk ve arkadaşları (Nuri "Conker", Fuat "Bulca" vb.)'nın İskenderiye'den Trablusgarp'a hareketi. (Atatürk ve arkadaşları İskenderiye'den trenle Ebülhaccac istasyonuna, oradan da 1 Aralık 1911 günü hareketle 8 günlük bir yolculuktan sonra Bingazi toprağına geçmişlerdir). [Kocatürk]
Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, TBMM Başkanı Kâzım Özalp'in kızının nişan töreninde (30 Kasım 1933)
1937 - Atatürk'ün, Hatay'da yürürlüğe giren yeni rejim (bağımsızlık)'le ilgili olarak Ulus gazetesi başyazarı Falih Rıfkı Atay'a demeci: "...Hatay'da Fransız delegesi, Hataylıların çok şevk ve heyecanla bayram yapmaları doğal olan bir günde eğer Hatay Türklerini serbestçe bugünü kutlamaktan men edecek önlemler almışsa, buna yazık demekle yetinirim. Çünkü böyle bir zihniyet, devletler arasında yüksek dostluk ilişkilerinin bugün ve yarın için olumlu yolda yürümek lüzumunun henüz anlaşılmamış olmasından ileri gelir!"
(1937 - Kasım sonu) - Alman devlet adamı Dr. Ernest Jackh'ın, Türkiye'yi ziyaretini takiben Atatürk'e mektubu: "..Ankara'dan Atina'ya yolculuğumda tekrar Çanakkale Boğazı'ndan geçtim. Oradaki görüşmemizi hatırladım ve Çanakkale Boğazı'nda kazandığınız zaferin tarihî önemini özetlemeye karar verdim: Türkiye için bir millet olarak varlığını, kurtuluş ve bağımsızlığını temin; merkez devletleri için Macaristan, Avusturya ve Almanya'ya kuzey-doğudan bir hezimet ve çöküşe sebep olacak bir tehdidin 1915'te önlenmesi ve 1918 yılına kadar da böyle bir tehlikeye karşı uyanıklığı; Çarlık Rusyası için batılı müttefiklerinden siyasî, iktisadi ve askerî ayrı düşüşü ve bu suretle çöküşünü temin... gibi olaylardan ibarettir." [Kocatürk]
1930 - Cumhuriyet gazetesinin düzenlediği “Ses Kraliçesi” yarışmasını Hudadat Şakir Hanım kazandı.
Paris'teki bir film şirketinin düzenlediği uluslararası ses yarışmasının Türkiye bölümü, Cumhuriyet gazetesince gerçekleştirildi. Yarışmaya katılan 38 kişiden Hudadat Şakir Hanım, 20 Jüri üyesinden 16'sının oyuyla ''Türkiye Ses Kraliçesi'' seçildi.
1929 - Gazi Mustafa Kemal, Alman tarihçi Emil Ludwig'i Çankaya'da kabul etti.
Atatürk'ün, Çankaya'da Emil Ludwig'i kabulü ve görüşmesi: "...Kapıda duran nöbetçi bile benden korkmaz; isterseniz kendisinden sorunuz. Korku üzerine egemenlik kurulamaz. Toplara dayalı egemenlik yaşamaz! Böyle bir egemenlik ve hatta diktatörlük, ancak ihtilâl halinde geçici bir zaman için gerekir."
Atatürk'ün, Çankaya'da Yunan Elçisi Polychronadis'in güven mektubun kabulü ve Elçi'nin söylevine cevap konuşması.
1925 - Tekke ve Zaviyelerle Türbelerin Kapatılmasına Dair Kanun, 677 sayılı yasanın kabulü. Salahiyetsiz sarık ve ruhani kıyafet taşıyanların cezalandırılmasına ilişkin kanun çıktı.
TBMM kürsüsünün arkasındaki duvara ''Hakimiyet Milletindir'' yazılı levha asıldı.
TEKKE VE ZAVİYELER KAPATILDI Osmanlı toplum ve eğitim hayatında önemli bir yere sahip olan tekke ve zaviyeler zamanla yozlaşmış ve toplumsal alanda bölünme ve gruplaşmalara sebep olmuştu. Uygar ve ileri bir millet olma amacını güden toplumumuz için tekke, zaviye, türbe ve tarikat gibi engeller kaldırılması zorunlu kurumlardı. Atatürk, Kastamonu’da 30 Ağustos 1925’te söylediği bir nutukta türbelerin, tekkelerin ve zaviyelerin kapatılmasının ve tarikatların kaldırılmasının işaretini vermiştir; “Ölülerden medet ummak, medeni bir cemiyet için, şindir(lekedir). Efendiler ve ey millet, biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler ve meczuplar memleketi olamaz. En doğru en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır.”
30 Kasım 1925 tarih ve 677 sayılı kanunla tekke, zaviye ve türbelerin kapatılması kabul edilmiş ve birtakım unvanların kullanılması yasaklanmıştır. Kanun, bütün tarikatlarla birlikte, şeyhlik, dervişlik, müritlik, dedelik, seyitlik, çelebilik, babalık, emirlik, halifelik, falcılık, büyücülük, üfürükçülük, gaipten haber vermek ve murada kavuşturmak amacıyla muskacılık gibi, eylem, unvan ve sıfatların kullanılmasını, bunlara ait hizmetlerin yapılmasını ve bu unvanlarla ilgili elbise giyilmesini de yasaklamıştır.
1921 - Cemal Paşa'nın, Münih'ten Atatürk'e mektubu: "Bence bugünün en önemli meselesi, Enver'in son girişimleridir. Bu mecnunu, Anadolu'da sizin başınıza belâ olmaktan meneden talihe teşekkür borçlu olduğum halde ondan sonra giriştiği işten dolayı son derecelerde hayretteyim."
1920 - Atatürk'ün, Türk-Sovyet ilişkilerini bozmaya yönelik İngiliz propagandaları hakkında Doğu Cephesi Komutanlığı'na talimatı: "...Türk milletinin, kendi hayatına kastetmiş olan emperyalistlerle müştereken hareket edebileceği zannını birçok kere telkine muvaffak olan İngiliz oyunlarına hayret etmemek elden gelmez." [Kocatürk]
1918 (Kasım sonu) - Atatürk'ün, gazeteci ve yazar Aka Gündüz'e söyledikleri: "Bütün milletin bilmesi lâzımdır ki, memleketin uğradığı bu kaza ancak anayurdun ortasında çalışmakla tamir edilebilir. Bir Mondros Mütarekesi, bu şekilde bir işgal ve bu şekilde iç politika gürültüleri mevcut oldukça İstanbul'da hiçbir şey yapılamaz. Milletin ruhu zindedir; cevheri bozulmamıştır. Onu gene kendi içinden harekete geçirmek lâzımdır. Bunu böyle yapacağım!"
1913 - Göklerde ilk Türk kadını: İlk uçan Türk kadını Belkıs Şevket Hanım. Uçuran Fethi Bey. Tek motorlu üstü açık tayyareye binme cesareti gösteren ilk kadın.
Balkan Harbi'nden sonra Donanma Cemiyeti’nin tayyare ve gemi alma hususunda açtığı büyük bağış kampanyasına Türk milleti geniş çapta iştirak ediyordu. Ata Paşa’nın oğlu Şevket Bey’in kızı Belkıs Şevket Hanım, Müdafaa-i Hukuk-ı Nisvan (Kadın Hakları Koruma Derneği) kurucularından olarak bağış kampanyasını hararetle desteklemekteydi. İstanbul üzerinde 15 dakika uçtular ve halkı bağışa çağıran kartlar attılar.
İyi derecede İngilizce bilen Belkıs Şevket Hanım, özel okullarda müzik, İngilizce ve çocuk bakımı dersleri vermekteydi. Müdafaa-i Hukuk-ı Nisvan, elliyi aşkın üyesi bulunan bu dernek, aynı yıl, üyelerinden Bedriye Osman Hanım'ın Telefon Şirketi'ne memur olarak girmesi yolunda çaba harcadı ve başarıya ulaştı.
1929 - Alman biyografi yazarı Emil Ludwig'in Ankara'dan ayrılırken gazetecilere demeci: "Gazi Hazretleri ile görüşmem o kadar kıymetlidir ki, bunu bir iki kelime ile sınırlamak imkânı yoktur. Bütün dünya Gazi Hazretleri'nin yalnız faaliyetini bilirler. Fakat, ben kendileri ile görüşürken dünyanın meçhulü olan diğer bir meziyetini keşfettim. Gazi Hazretleri eylem adamı oldukları kadar da bir düşünürdürler."
1921 - Fransızlar, Adana ve Mersin'i Türklere teslim etti. Adana hükümet konağına Türk bayrağı çekildi.
Vekiller Heyeti'nin, yetki ve vazifesine dair kanun teklifi münasebetiyle Atatürk'ün Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde konuşması: "...Anayasamızın maddelerini düşünecek olursak, bu kanun, doğrudan doğruya yalnız bizim kafalarımızdan çıkmış bir kanun değildir. Bu kanun, doğrudan doğruya her millet ferdinin kalp ve vicdanında kendiliğinden doğmuş, toplumumuzun yüksek vicdanında belirmiş ve ondan sonra yürürlüğe girmiştir. Zaten, bu münasebetle demin arz etmiştim, kanun, hakikî kanun yalnız böyle olur. Taklit ile kanun olmaz." [Kocatürk]
Atatürk'ün, Türk-Sovyet ilişkilerine dair esaslar konusunda Moskova Büyükelçisi Ali Fuat Paşa'ya talimatı. (Talimatın bir özeti de Baku ve Tiflis mümessillerimize iletilmek üzere Doğu Cephesi Komutanlığı'na gönderilmiştir). [Kocatürk]
2 Aralık 1930 Gazi Mustafa Kemal, Harp Okulunda öğrencilerle
2 Aralık 1930 Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, İstanbul'da Harp Okulunda
1937 - Gençliğin, İstanbul Beyazıt Meydanı'nda, Türk Hatay'ın bağımsızlığına kastedenleri protesto amacıyla büyük mitingi ve Atatürk'e telgrafı: "...Bilinçli heyecanlarımızı bütün bağlılığımızla ulaştırıyoruz, Büyük Atamız!"
1930 - Atatürk'ün, İstanbul'da Harp Akademisi, Harp Okulu, Mülkiye ve Galatasaray Lisesi'ni ziyaretleri.
Atatürk Galatasaray Lisesi'ni üç kez ziyaret etmiştir: 2 Aralık 1930, 28 Ocak 1932, ve 1 Temmuz 1933. Atatürk’ün 1930 yılındaki ilk ziyaretten sonra Galatasaray Lisesi'ne imzalı resmini göndermiş (14 Aralık 1930). Kaynak: [Kocatürk] Galatasaray resmi sitesi Galatasaray SK | Resmi Ä°nternet Sitesi - www.galatasaray.org
1922 - İsmet Paşa’nın Lozan’da kapitülasyonlarla ilgili söylevi.
Gazi Mustafa Kemal TBMM'nde, üç milletvekilinin, seçim kanununun değiştirilmesi yolunda verdikleri önerge üzerinde konuştu.
Atatürk'ün, üç milletvekilinin teklif ettiği Seçim Kanunu'nun değiştirilmesi hakkında kanun teklifinin Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görüşülmesi esnasında konuşması: "Bu kanun teklifi, doğrudan doğruya benim şahsımı vatandaşlık hukukundan düşürme amacına yöneliktir. Bu maddenin istediği şarta sahip bulunmuyorsam, yani, beş sene sürekli olarak bir seçim bölgesinde oturamamış isem, o da bu vatana yaptığım hizmetler yüzündendir. ...Beni vatandaşlıktan düşürme yetkisi bu efendilere nereden verilmiştir? Bu kürsüden resmen yüksek heyetinize ve bu efendilerin seçim çevreleri halkına ve bütün millete soruyorum ve cevap istiyorum!" [Kocatürk]
1920 - Gümrü Anlaşması. Ermenilerle Gümrü anlaşmasının imzalanması. Türkiye - Ermenistan arasındaki sınırı çizen Gümrü Antlaşması imzalandı.
93 Harbi diye anılan savaşla birlikte Osmanlı Devleti'nin kaybettiği yerlerin -Batum hariç- iadesini sağlayan Gümrü Antlaşması imzalandı. Kars Ermenistan'dan alındı.
1916 - Atatürk'ün, 2. Ordu Komutanı Ahmet İzzet Paşa'ya "Van Hareket Müfrezesi'nin gelecekteki hareket plânı hakkında" görüşlerini bildiren bir rapor yazması. (Bu rapor, 3 Aralık 1916 günü 2. Ordu Komutanlığı'na gönderilmiştir).
1915 - İngiltere'de zorunlu askerlik hiz*****in getirilmesi. Joffre'nun Fransız orduları Başkumandanı olması. Chantilly'deki ikinci Müttefik konferansı. French'in yerine Haig'in İngiliz Orduları Başkomutanlığına getirilmesi. İngilizler'in Cambrai'ye yoğun tank saldırısı.
1914 - First Australian military aircraft despatched to war. Australian aircraft and their crews left to form the 'Mespopotamian Half Flight,' fighting in what is now Iraq. Many were captured at the fall of the Iraqi town al-Kut in 1916.
26 Kasım 1912’de başlayan mütareke görüşmeleri, 3 Aralık 1912’de taraflarca imza edildi.
Kurmay Binbaşı Mustafa Kemal Balkan Harbi Yılları
1934 - Kıyafet Kanunu'nun kabulü. Bazı kıyafetlerin giyilemeyeceğine dair kanun.
TBMM'de din adamlarının dini kisveleri sadece ibadet yerlerinde ve törenlerde giyebileceklerine dair kanun teklifi kabul edildi.
Bazı kıyafetlerin giyilemeyeceğine dair Kanun'un kabulü. (Bu kanunla din adamlarının -hangi din ve mezhebe mensup olursa olsunlar- mabet ve âyinler haricinde ruhanî kıyafet taşımaları yasaklanmıştır). [Kocatürk]
1930 - Atatürk'ün, Fox Film Şirketi tarafından Ankara Gazi Orman Çiftliği'nde çevrilen -kendisinin de Amerikan milletine demecini içeren- filmi Elhamra Sineması'nda izlemesi.
1921 - Atatürk'ün Fransız kadın gazeteci Berthe Georges-Gaulis ile görüşmesi ve söyledikleri: "...Bugün ordu, bağımsızlık uğruna savaşıyor. Türk milleti aldatılmak istemiyor. Onun olumlu gerçekleşmelere ihtiyacı var; boş hayaller bize çok pahalıya mal olmuştur. ...Ben Panislâmist değilim. Biz Türküz; hepsi o kadar. İyi Müslümanlar olarak kalmak bize yeter. Asya için olduğu gibi, Avrupa için de töremiz aynıdır. Dostlarımız olacaktır, tam bağımsızlığımızı koruyacağız, her şeyi Türk olma noktasından göreceğiz. Bu, gerçekçi bir düşünüştür; imparatorluğu yıkan ideolojiye karşı bir düşünüş, ittifaklar, iktidar için birer engel olmayacak, onu ufaltmayacak. Bunların birini diğerine karşı kullanmayacağız, onlara karşı da her zaman toprak ve siyaset bütünlüğümüzü saklı tutacağız. Devamlı dostluklar kurmanın tek yolu bu değil midir?" [Kocatürk]
1919 - Atatürk'ün, Harbiye Nazırı Cemal Paşa'ya, Adana'da Ferda adıyla yayımlanan Kuva-yi Milliye aleyhindeki gazetenin Anadolu'ya girmemesi hususunda telgrafı.
Demirci Mehmet Efe'nin, Nazilli'den Atatürk'e, yörede bulunan İngiliz Albayı ile görüşmesini bildiren telgrafı: "İzmir ve Aydın vilâyetinde bir tek Yunan askeri kalmayıncaya kadar mücadeleye karar verdiğimiz, araya İngiliz ve Fransız kuvvetleri girmiş olsa bile silâh kullanmaya mecbur olacağımız evvelce kesin bir dille bildirildi. Karşımıza her kim çıkarsa çıksın vatanı kurtarmak için bundan başka sözümüz olmadığını, olamayacağını arz ederim."
1915 - Siege of Kut begins in Mesopotamia. Nine members of the Australian Flying Corps serving with 30 Squadron, Royal Flying Corps, became trapped in Kut with the forces of Major General Charles Townsend when the town was besieged by the Turks. The Kut garrison surrendered in April 1916.
1914 - First AIF disembarked in Egypt. After Turkey's entry into the war the first Australian troops were sent to Egypt to protect the vital Suez Canal, though many had expected to go to Britain.
1913 - Atatürk'ün Sofya'dan Madam Corinne'e Fransızca mektubu: "Son mektubunu aldım. ...Ekseriya sefarethane'de büromdayım ve çalışıyorum. Fethi Bey de başka bir şey yapmıyor."
1912 - Mütareke (1. Balkan Savaşı). 26 Kasım 1912’de başlayan mütareke görüşmeleri, 3 Aralık 1912’de taraflarca (Yunanistan hariç) imza edildi.
3 Aralık 1912'de imza edilen ateşkes anlaşması (mütareke) ile silâhlı çatışma durmuş oldu. Balkan devletleri ile Osmanlı Devleti arasında antlaşma 30 Mayıs 1913'de Londra'da imzalanmıştır. Londra Antlaşması'na göre: Arnavutluk bağımsızlığını kazandı, Girit Adası Yunanistan'a verildi, Osmanlı Devleti'nin Trakya sınırı Edirne'yi dışarıda bırakacak şekilde Midye-Enez hattı oldu.
Balkan Savaşları: Osmanlı Devletinin Balkanlar’daki 4 devlete karşı 1912-1913'de yaptığı savaşlardır.
1934 - Kıyafet Kanunu'nun kabulü. Bazı kıyafetlerin giyilemeyeceğine dair kanun.
TBMM'de din adamlarının dini kisveleri sadece ibadet yerlerinde ve törenlerde giyebileceklerine dair kanun teklifi kabul edildi.
Bazı kıyafetlerin giyilemeyeceğine dair Kanun'un kabulü. (Bu kanunla din adamlarının -hangi din ve mezhebe mensup olursa olsunlar- mabet ve âyinler haricinde ruhanî kıyafet taşımaları yasaklanmıştır). [Kocatürk]
1930 - Atatürk'ün, Fox Film Şirketi tarafından Ankara Gazi Orman Çiftliği'nde çevrilen -kendisinin de Amerikan milletine demecini içeren- filmi Elhamra Sineması'nda izlemesi.
1921 - Atatürk'ün Fransız kadın gazeteci Berthe Georges-Gaulis ile görüşmesi ve söyledikleri: "...Bugün ordu, bağımsızlık uğruna savaşıyor. Türk milleti aldatılmak istemiyor. Onun olumlu gerçekleşmelere ihtiyacı var; boş hayaller bize çok pahalıya mal olmuştur. ...Ben Panislâmist değilim. Biz Türküz; hepsi o kadar. İyi Müslümanlar olarak kalmak bize yeter. Asya için olduğu gibi, Avrupa için de töremiz aynıdır. Dostlarımız olacaktır, tam bağımsızlığımızı koruyacağız, her şeyi Türk olma noktasından göreceğiz. Bu, gerçekçi bir düşünüştür; imparatorluğu yıkan ideolojiye karşı bir düşünüş, ittifaklar, iktidar için birer engel olmayacak, onu ufaltmayacak. Bunların birini diğerine karşı kullanmayacağız, onlara karşı da her zaman toprak ve siyaset bütünlüğümüzü saklı tutacağız. Devamlı dostluklar kurmanın tek yolu bu değil midir?" [Kocatürk]
1919 - Atatürk'ün, Harbiye Nazırı Cemal Paşa'ya, Adana'da Ferda adıyla yayımlanan Kuva-yi Milliye aleyhindeki gazetenin Anadolu'ya girmemesi hususunda telgrafı.
Demirci Mehmet Efe'nin, Nazilli'den Atatürk'e, yörede bulunan İngiliz Albayı ile görüşmesini bildiren telgrafı: "İzmir ve Aydın vilâyetinde bir tek Yunan askeri kalmayıncaya kadar mücadeleye karar verdiğimiz, araya İngiliz ve Fransız kuvvetleri girmiş olsa bile silâh kullanmaya mecbur olacağımız evvelce kesin bir dille bildirildi. Karşımıza her kim çıkarsa çıksın vatanı kurtarmak için bundan başka sözümüz olmadığını, olamayacağını arz ederim."
1915 - Siege of Kut begins in Mesopotamia. Nine members of the Australian Flying Corps serving with 30 Squadron, Royal Flying Corps, became trapped in Kut with the forces of Major General Charles Townsend when the town was besieged by the Turks. The Kut garrison surrendered in April 1916.
1914 - First AIF disembarked in Egypt. After Turkey's entry into the war the first Australian troops were sent to Egypt to protect the vital Suez Canal, though many had expected to go to Britain.
1913 - Atatürk'ün Sofya'dan Madam Corinne'e Fransızca mektubu: "Son mektubunu aldım. ...Ekseriya sefarethane'de büromdayım ve çalışıyorum. Fethi Bey de başka bir şey yapmıyor."
1912 - Mütareke (1. Balkan Savaşı). 26 Kasım 1912’de başlayan mütareke görüşmeleri, 3 Aralık 1912’de taraflarca (Yunanistan hariç) imza edildi.
3 Aralık 1912'de imza edilen ateşkes anlaşması (mütareke) ile silâhlı çatışma durmuş oldu. Balkan devletleri ile Osmanlı Devleti arasında antlaşma 30 Mayıs 1913'de Londra'da imzalanmıştır. Londra Antlaşması'na göre: Arnavutluk bağımsızlığını kazandı, Girit Adası Yunanistan'a verildi, Osmanlı Devleti'nin Trakya sınırı Edirne'yi dışarıda bırakacak şekilde Midye-Enez hattı oldu.
Balkan Savaşları: Osmanlı Devletinin Balkanlar’daki 4 devlete karşı 1912-1913'de yaptığı savaşlardır.
1934 - Kıyafet Kanunu'nun kabulü. Bazı kıyafetlerin giyilemeyeceğine dair kanun.
TBMM'de din adamlarının dini kisveleri sadece ibadet yerlerinde ve törenlerde giyebileceklerine dair kanun teklifi kabul edildi.
Bazı kıyafetlerin giyilemeyeceğine dair Kanun'un kabulü. (Bu kanunla din adamlarının -hangi din ve mezhebe mensup olursa olsunlar- mabet ve âyinler haricinde ruhanî kıyafet taşımaları yasaklanmıştır). [Kocatürk]
1930 - Atatürk'ün, Fox Film Şirketi tarafından Ankara Gazi Orman Çiftliği'nde çevrilen -kendisinin de Amerikan milletine demecini içeren- filmi Elhamra Sineması'nda izlemesi.
1921 - Atatürk'ün Fransız kadın gazeteci Berthe Georges-Gaulis ile görüşmesi ve söyledikleri: "...Bugün ordu, bağımsızlık uğruna savaşıyor. Türk milleti aldatılmak istemiyor. Onun olumlu gerçekleşmelere ihtiyacı var; boş hayaller bize çok pahalıya mal olmuştur. ...Ben Panislâmist değilim. Biz Türküz; hepsi o kadar. İyi Müslümanlar olarak kalmak bize yeter. Asya için olduğu gibi, Avrupa için de töremiz aynıdır. Dostlarımız olacaktır, tam bağımsızlığımızı koruyacağız, her şeyi Türk olma noktasından göreceğiz. Bu, gerçekçi bir düşünüştür; imparatorluğu yıkan ideolojiye karşı bir düşünüş, ittifaklar, iktidar için birer engel olmayacak, onu ufaltmayacak. Bunların birini diğerine karşı kullanmayacağız, onlara karşı da her zaman toprak ve siyaset bütünlüğümüzü saklı tutacağız. Devamlı dostluklar kurmanın tek yolu bu değil midir?" [Kocatürk]
1919 - Atatürk'ün, Harbiye Nazırı Cemal Paşa'ya, Adana'da Ferda adıyla yayımlanan Kuva-yi Milliye aleyhindeki gazetenin Anadolu'ya girmemesi hususunda telgrafı.
Demirci Mehmet Efe'nin, Nazilli'den Atatürk'e, yörede bulunan İngiliz Albayı ile görüşmesini bildiren telgrafı: "İzmir ve Aydın vilâyetinde bir tek Yunan askeri kalmayıncaya kadar mücadeleye karar verdiğimiz, araya İngiliz ve Fransız kuvvetleri girmiş olsa bile silâh kullanmaya mecbur olacağımız evvelce kesin bir dille bildirildi. Karşımıza her kim çıkarsa çıksın vatanı kurtarmak için bundan başka sözümüz olmadığını, olamayacağını arz ederim."
1915 - Siege of Kut begins in Mesopotamia. Nine members of the Australian Flying Corps serving with 30 Squadron, Royal Flying Corps, became trapped in Kut with the forces of Major General Charles Townsend when the town was besieged by the Turks. The Kut garrison surrendered in April 1916.
1914 - First AIF disembarked in Egypt. After Turkey's entry into the war the first Australian troops were sent to Egypt to protect the vital Suez Canal, though many had expected to go to Britain.
1913 - Atatürk'ün Sofya'dan Madam Corinne'e Fransızca mektubu: "Son mektubunu aldım. ...Ekseriya sefarethane'de büromdayım ve çalışıyorum. Fethi Bey de başka bir şey yapmıyor."
1912 - Mütareke (1. Balkan Savaşı). 26 Kasım 1912’de başlayan mütareke görüşmeleri, 3 Aralık 1912’de taraflarca (Yunanistan hariç) imza edildi.
3 Aralık 1912'de imza edilen ateşkes anlaşması (mütareke) ile silâhlı çatışma durmuş oldu. Balkan devletleri ile Osmanlı Devleti arasında antlaşma 30 Mayıs 1913'de Londra'da imzalanmıştır. Londra Antlaşması'na göre: Arnavutluk bağımsızlığını kazandı, Girit Adası Yunanistan'a verildi, Osmanlı Devleti'nin Trakya sınırı Edirne'yi dışarıda bırakacak şekilde Midye-Enez hattı oldu.
Balkan Savaşları: Osmanlı Devletinin Balkanlar’daki 4 devlete karşı 1912-1913'de yaptığı savaşlardır.
4 Aralık 1920 Büyük Millet Meclisi Başkanı Mustafa Kemal, cephe gerisinde Bozüyük civarında İsmet İnönü’nün trenini beklerken
4 Aralık 1920 T.B.M.M. Başkanı Mustafa Kemal, Eskişehir yakınlarında tren istasyonunda Batı Cephesi Komutanı İsmet Bey'i beklerken
1943 - İnönü, Churchill ve Roosevelt, Kahire Konferansı’nda bir araya geldiler.
TÜRKİYE VE İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI İnönü’nün en büyük başarısı Türkiye’yi İkinci Dünya Savaşı’nın dışında tutması oldu. Onun bu politikası çeşitli dengeleri aynı anda kurabilmek ve ülkenin durumunu birkaç yönden güvence altına alabilmek biçiminde gelişti. 23 Ağustos 1939’da Sovyet-Alman Anlaşması imzalandığında, bu beraberliğin Türkiye aleyhine sonuçlar verebileceğini düşünen İnönü, Fransa ve İngiltere ile anlaşma yaparak ekonomik yardım aldı (13 Ekim 1939). Daha sonra Sovyetler Birliği ile bu ülkenin Türkiye’ye saldırmayacağı güvencesini alan bir anlaşma imzaladı (25 Mart 1941). Sovyetler Birliği’ne saldırmasından birkaç gün önce ise Almanya ile bir saldırmazlık anlaşması yapmıştı (Haziran 1941). İnönü’nün bu dengeli politikası savaş boyunca devam etti. 1943 başında Adana’da Churchill ile görüştü. Aynı yıl 4 Aralık’ta Kahire’de İnönü Churchill ve Roosevelt ile biraraya geldi. müttefiklerin kendi yanlarında savaşa girmesi isteğine bilinçli bir politikayla karşı koyan İnönü’nün liderliğindeki Türkiye savaşın bitmesine kısa bir süre kala, ABD, İngiltere ve SSCB’nin yanında yer alarak Almanya ve Japonya’ya savaş ilan etti ve 24 Ocak 1945 tarihli Birleşmiş Milletler bildirisini imzaladı. 5 Mart 1945 tarihinde San Francisco Konferansı’na davet edilen Türkiye Birleşmiş Milletler kurucu üyeleri arasında yer aldı.
Atatürk'ün, Eskişehir Şeker Fabrikası'nın, -Ankara'ya getirilen- hatıra defterine yazdıkları: "Eskişehir Şeker Fabrikası, millî ülküye derin ilginin yükselmiş, değerli vesikasıdır. Türkiye Cumhuriyeti'ni, böyle sanayi kuruluşlarıyla zenginleştirenlere, güzelleştirenlere minnet!"
1931 - Atatürk'ün, akşamüzeri Bulgar Başbakanı Muşanof şerefine, Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği tarafından Marmara Köşkü'nde verilen çayda bulunması.
1929 - Hükümet,Türk parasının değerini yükseltme amacıyla bazı tedbirlerle birlikte her yerde vatandaşların özellikle yerli malı kullanmasını öngören bir kararname yayınladı.
Atatürk'ün, Kayseri-Sivas hattında Gemerek istasyonunun açılışı nedeniyle kendisine saygı telgrafı çeken halka memnuniyetini ve selâmlarını bildirmesi.
1923 - Atatürk'ün, Tercüman-ı Hakikat gazetesi başyazarına İstanbul halkı ve Cumhuriyet hakkında demeci: "...Memleket mutlaka çağdaş, uygar ve yeni olacaktır. Bizim için bu, hayat davasıdır. Türkiye ya yeni fikirle donanmış, namuslu bir idare olacaktır veyahut olamayacaktır. Halk ile çok temasım vardır. O saf kitle, bilmezsiniz, ne kadar yenilik taraftarıdır." [Kocatürk]
1920 - TBMM’de Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Grubu kuruldu ve Mustafa Kemal Grup Başkanlığı’na seçildi.
Atatürk'ün, beraberindekilerle sabah Ankara'dan Eskişehir'e gelişi.
Mustafa Kemal, İsmet İnönü ile Çerkez Ethem'in kardeşi milletvekili Çerkez Reşit, Eskişehir'de bir araya geldi. Görüşmede Çerkez Ethem birliklerinin takındığı tavır konuşuldu.
Ankara'da maaşlarını alamayan öğretmenler ilk kez grev yaptı.
1919 - Trabzon ve Havalisi Adem-i Merkeziyet Cemiyeti kuruldu. Aralık 1919'da İstanbul'da kurulan bu dernek, Trabzon ve yöresi için bölgesel ve özerk bir yönetim taraftarıydı. Kurtuluş Savaşı'na karşı bir kuruluş özelliğindeydi. 15 Eylül 1919 günü, Hürriyet ve İtilaf Partisi'yle birleşme kararı aldı.
1918 - Vilayet-i Şarkiye Müdafaa-i Hukuk-u Milliye Cemiyeti İstanbul'da kuruldu.
"Wilson Prensipleri Cemiyeti"nin kurulması. Aralarında Halide Edip (Adıvar), Ali Kemal, Refik Halid (Karay), Celal Nuri (İleri), Ali Kemal, Ahmet Emin (Yalman), Necmettin Sadık ve Yunus Nadi gibi isimlerin de bulunduğu Wilson Prensipleri Cemiyeti kuruldu. Cemiyet ABD başkam Wilson'a gönderdiği mektupta, ABD'nin yapılacak reformlara önderlik ve rehberlik etmesi istendi.
1897 - Osmanlı devleti ile Yunanistan arasında barış anlaşması imzalandı.
Osmanlı-Yunan Savaşı: 1897 yılında Osmanlı Devleti ile Yunanistan arasında meydana gelen savaştır. Yaklaşık bir ay sürmüş ve Osmanlı ordusunun zaferiyle neticelenmiştir
5 Aralık 1930 Gazi Mustafa Kemal, İstanbul Üniversitesinde öğrencilerle ders dinlerken
1936 - Atatürk'ün, gece Ankara Palas'ta "Çocuk Esirgeme Kurumu"nun balosunu şereflendirmesi. (30 Haziran 1921 - Mustafa Kemal'in öncülüğünde "Çocuk Esirgeme Kurumu" kuruldu.)
Dünyada çocukların sahip olduğu tek bayram olan 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayram... 23 Nisan 1920 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin açıldığı günün yıldönümü olarak kutlanmaya başlanan ulusal bayram, ilk kez 23 Nisan 1920’de "Hakimiyeti Milliye Bayramı" olarak kutlanmıştır.
1930’lu yıllarda Çocuk Esirgeme Kurumu'nun gelenekselleştirdiği "Çocuk Haftası"nın başlangıcının da bu bayramla aynı güne rastlaması sebebiyle "Milli Hakimiyet Bayramı" ile "Çocuk Bayramı" aynı gün kutlanmaya başlamıştır. 27 Mayıs 1935’te bu gün, "23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı" olarak kutlanılmaya başlanmıştır. 1979'un UNESCO tarafından 'Çocuk Yılı' ilan edilmesiyle de bu bayram, uluslararası nitelik kazanmıştır.
Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk ve tek ulusal bayramıdır. Atatürk'ün Türk çocuklarına armağan ettiği bayram dünya çocukları arasında sevgi ve dostluk bağlarının geliştirilmesi ve tüm insanların barış içinde yaşayacakları bir dünyanın oluşmasına katkıda bulunmak için her yıl düzenlenmektedir.
Atatürk'ün çocuk sevgisi herkes tarafından bilinmektedir. Atatürk'ün manevi çocuklarıyla ilişkisi,o yıllarda yaşayan kişilerin anı kitaplarında yer almaktadır. Atatürk her fırsatta "Bugünün küçükleri yarının büyükleri" diyerek çocukların toplumların gelişimi için ne denli önemli olduğunu belirtmiştir.
Geleceğin çocukların elinde olduğunu düşünen Atatürk,1924'te ilk Meclis'in açılış tarihi olan 23 Nisan gününün bayram olarak kutlanmasına karar vermiş ve daha sonra bu bayramı çocuklara armağan etmiştir.1979’dan bu yana her yıl 23 Nisan’da TRT tarafından geleneksel olarak 23 Nisan Çocuk Şenliği düzenlenmektedir. Bir hafta süren etkinliklere 8 – 12 yaş arası dünya çocukları davet edilmektedir.
Farklı kıtalardan farklı ülkelerden gelen çocuklar gönüllü ailelerin evlerinde misafir edilmektedir.1979'da 6 ülkenin katılmasıyla uluslararası boyutta kutlanmaya başlanan şenliklerde bugüne kadar 87 ülkeden yaklaşık 18500 kişi konuk olmuştur.
1934 - Türk Kadınına Seçme ve Seçilme Hakkı'nın tanınması. Kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkı tanıyan Anayasa değişikliğinin kabulü.
8 Ekim 1934'de kabul edilen ve 5 Aralık 1934'de yürürlüğe giren son yasayla da kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkı tanındı. Teşkilat-ı Esasiye Kanununun 10 ve 11. maddeleri değiştirilerek kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanındı.
İsmet İnönü ve arkadaşları tarafından verilen ve seçim kanununda değişiklik yaparak, kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanıyan önerge TBMM'de kabul edildi.
Atatürk'ün, Türk kadınına milletvekili seçme ve seçilme hakkı tanınması üzerine bir notu: "...Bu karar, Türk kadınına sosyal ve siyasî hayatta bütün milletlerin üstünde yer vermiştir. Çarşaf içinde, peçe altında ve kafes arkasındaki Türk kadınını artık tarihlerde aramak lâzım gelecektir. Türk kadını evdeki uygar yerini salâhiyetle almış, iş hayatının her safhasında başarılar göstermiştir. Siyasî hayatta Belediye seçimlerinde tecrübesini yapan Türk kadını, bu sefer de milletvekili seçme ve seçilme suretiyle haklarının en büyüğünü elde etmiş bulunuyor. Uygar memleketlerin birçoğunda kadından esirgenen bu hak, bugün Türk kadınının elindedir ve onu salâhiyet ve liyakatle kullanacaktır. Bu notla en mühim inkılâplardan birini anmış oluyoruz." [Kocatürk]
Kadınlar, Türk Kurtuluş Savaşı'nın en önemli unsurlarından biriydi ve Mustafa Kemal, Cumhuriyet'in ilanından sonra ‘‘kadın hareketi’’ne büyük önem verdi.
Osmanlı İmparatorluğu döneminde İkinci Meşrutiyet sırasında başlayan kadın uyanışı, cumhuriyetle birlikte büyük bir ivme kazandı. Kadın hareketinin ve haklarının en büyük savunucusu ise, her öncü eylemde olduğu gibi, Mustafa Kemal'di.
Atatürk, kadınların siyasal örgütlenişini Kurtuluş Savaşı yıllarında destekliyordu. 1923 yılının yaz aylarında, daha Halk Fırkası ve Cumhuriyet kurulmadan ‘‘Kadınlar Halk Fırkası’’ kurulmuştu. Bu siyasi örgüt, her açıdan Cumhuriyet hükümetlerine baskı yaparak kadın haklarının savunucusu oldu. Şubat 1924'te ‘‘Türk Kadın Birliği’’ kuruldu, ama Türk kadınının çağdaş yasal haklara kavuşmaları, biraz zaman aldı. --------------------------------------------------------------------------------
1934 - Women are given the right to vote in national elections, and to become elected members of parliament.
1933 - Atatürk'ün, Mülkiye Mektebi'nin 57. kuruluş yıldönümü nedeniyle Mülkiyelilerin sevgi ve bağlılık telgrafına cevabı: "...Mülkiyelilerin bana bildirdikleri duygular, değerli bir topluluğun yüksek yurt, vazife, inkılâp ve ülkü kavramlarına beslediği bilinçli ve aydınlık sevgiyi ve saygıyı gösterdiğinden beni çok sevindirdi!"
1932 - Atatürk'ün, Samih Rifat Bey'in ölümü nedeniyle Türk Dili Tetkik Cemiyeti (Türk Dil Kurumu)'ne mektubu: "...Bu acı karşısında Genel Merkez Heyetinizin gösterdiği duyarlık, Türk milletinin bilginleri için her zaman besleyegeldiği yüksek saygının yeni bir belirtisidir. Türk dilinin yükselmesi uğrunda yıllardan beri emek vermiş Başkanınızın yaptığı gibi bıkmadan, usanmadan çalışmak için içtiğiniz andı kutlarım. Bu andı hepinizin sağ ve sağlam olarak yerine getirmenizi dilerim."
1931 - Atatürk'ün, Mülkiye Mektebi (Siyasal Bilgiler Fakültesi)'nin 55. kuruluş yıldönümü nedeniyle kendisine gönderilen saygı telgrafına cevabı: "Mülkiye Mektebi'nin 55. yıldönümü münasebetiyle toplanan mezunlarının hakkımda gösterdikleri samimî duygulara teşekkür ederim."
Atatürk'ün, Bulgar Başbakanı Muşanof şerefine Cumhurbaşkanlığı Orkestrası'nın Ankara Halkevi'nde verdiği konseri izlemesi ve Muşanof'la bir süre görüşmesi.
Başbakan İsmet İnönü İle Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras'ın Yunanistan'ı ziyaretleri sırasında, 1930 Türk-Yunan Dostluk Antlaşması yürürlüğe konuldu.
1927 - Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk Washington Büyükelçisi Ahmet Muhtar Bey güven mektubunu sundu.
Cumhuriyet döneminin ilk kağıt paraları tedavüle çıkarıldı. Yeni yılla birlikte 6 sıfırı atılarak, başına “yeni” sıfatı eklenen Türk lirasının tarihteki yolculuğu 5 Aralık 1927 tarihinde başladı. Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş çalışmalarının sürdüğü dönemde birsüre daha tedavülde kalan ve liranın doğuşundan sonra yaşamını “yedek” olarak sürdüren Osmanlı İmparatorluğu’nun “Evrak-ı Nakdiye” adıyla anılan kağıt paraları, 4 Aralık 1928 tarihinde dolaşımdan tamamen kaldırıldı. Kaynak: ntvmsnbc anasayfa - Haber, Son Dakika, Hava Durumu, Ekonomi, Teknoloji, Bilim, Sağlık, Kültür Sanat, Politika, Spor, Gezi, Türkiye ve Dünya Haberleri- ntvmsnbc.com
1923 - Ağa Han, hilâfet sorunu ile ilgili olarak İsmet Paşa'ya bir mektup gönderdi. Bu mektup, Tanin, Tevhid-i Efkâr ve İkdam gazetelerinde yayınlandı.
1921 - Mustafa Kemal'in Hıristiyanlara kötü davranılmayacağı ve bir af çıkartılacağı yolundaki bildirisine inanmayan Ermeniler, Fransızlarla birlikte şehri terketmeye başladı.
Adana, Ankara Hükümeti'nin denetimine girdi. Atatürk'ün, Ankara Antlaşması gereğince Adana'nın tekrar anavatana katılışı münasebetiyle Adanalılara bildirisi: "Asırlardan beri Türkiye'nin ayrılmaz bir parçası iken Büyük Harp sonunda işgal altına girmiş, bu defa Fransa hükümetiyle imzalanan antlaşma gereğince yönetimimize dönmüş olan Adana'da hükümetimiz tekrar kuruluyor." [Kocatürk]
Kâzım Karabekir'in, Atatürk'e "Başkumandanım Kemal Paşa Hazretlerine" ithafını taşıyan imzalı resmini vermesi.
1920 - T.B.M.M.'de Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Grubu kuruldu ve Mustafa Kemal Grup Başkanlığına seçildi.
İstanbul'dan gelen İzzet (Furgaç) ve Salih (Hulusi Kezrak) Paşalarla Mustafa Kemal arasında görüşmeler yapıldı.
Bilecik Görüşmesi yapıldı (Bilecik Mülakatı). Mustafa Kemal Paşa'nın Bilecik'te Ahmet İzzet Paşa başkanlığındaki İstanbul heyeti ile görüşmesi. Atatürk'ün, Bilecik'e gelişi; burada Dahiliye Nazırı Ahmet İzzet Paşa başkanlığında Bahriye Nazırı Salih Paşa, Ziraat Nazırı Hüseyin Kâzım Bey, Rasathane Müdürü Fatin (Gökmen) ve Dışişleri memurlarından Münir (Ertegün) Bey'in dahil olduğu İstanbul heyeti ile görüşmesi ve heyetin İstanbul'a dönmesine müsaade etmeyeceğini, beraber Ankara'ya gidileceğini bildirmesi.
Görüşme sonucu heyetin İstanbul'a dönmesine izin verilemeyeceğini ve birlikte Ankara'ya gidileceğini bildirmesi. (Bilecik Mülakatı).
“Atatürk İnkılabı Müzesi” Şişli, İstanbul Mustafa Kemal, Şişli'deki bu evde, Milli Mücadeleyi başlatmak amacıyla Samsun'a hareket ettiği gün olan 16 Mayıs 1919 tarihine kadar oturdu.
1937 - Türkiye, 1927’de imzalanan Türkiye-Suriye iyi komşuluk sözleşmesini feshetti.
Atatürk'ün, gece Tevfik Rüştü Aras'ın kaldığı Hariciye Köşkü'ne gidişi, geç saatlerde Çankaya'ya dönüşü.
1934 - Ankara kadınlarının, kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkı tanınması nedeniyle Ankara Halkevi'nde toplantısı, Atatürk ve Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne teşekkür kararı alınması.
Atatürk'ün, gece Çocuk Esirgeme Kurumu'nun Ankara Palas'taki kostümlü balosunu şereflendirmesi.
1923 - Atatürk'ün, "Türkiye Tarihi" adlı eserini gönderen Prof. Fuat Köprülü'ye mektubu: "..Uzmanlığınızın kendini gösterecek eserleri millete, Cumhuriyete yapılabilecek hizmetlerin en kıymetlileri derecesinde bulunacaktır."
1922 - Halk Fırkası'nın kurulacağının ilanı. Mustafa Kemal Paşa, 6 Aralık 1922 tarihinde Halk Fırkası adı altında yeni bir siyasi parti kuracağını açıkladı.
Atatürk'ün, Ankara'da, Hâkimiyet-i Milliye, Yenigün ve Öğüt gazeteleri muhabirlerine "Halk Partisi" adıyla siyasî bir parti kurma görüşünde olduğunu bildiren demeci "...Gördüğüm teveccüh ve itimada lâyık olabilmek için en mütevazı bir millet ferdi sıfatıyla hayatımı sonuna kadar vatanın hayrına adamak ermeliyle, barışın yerleşmesini takiben halkçılık esası üzerine dayalı ve "Halk Partisi" adıyla siyasî bir parti kurmak niyetindeyim." [Kocatürk]
Dr. Adnan Bey, TBMM ikinci başkanlığı görevinden istifa etti.
1921 - Sait Halim Paşa Roma'da bir Ermeni tarafından öldürüldü. İttihat ve Terakki'nin önemli isimlerinden, bir dönemin sadrazamı Sait Halim Paşa, Roma'da Ermeni çeteciler tarafından öldürüldü.
İngiliz Yüksek Komiseri Rumbold'un, İngiltere Dışişleri Bakanı Lord Curzon'a yazısı: "...Mustafa Kemal, Misak-ı Millî'yi kabul ettirmeye çalışıyor. Misak-ı Millî'yi kabul ettirirse kurtarıcı olarak yıldızı parlayacak ve ilerde de Türkiye'nin kaderinde rol oynayacak!" [Kocatürk]
SAİT HALİM PAŞA KİMDİR? 1864’te Kahire’de doğdu. 6 Aralık 1921’de Roma’da öldürüldü. Kavalalı Mehmed Ali Paşa’nın torunu ve vezir Halim Paşa’nın oğludur. Küçük yaşta ailesiyle birlikte İstanbul’a geldi. Özel tahsil gördü. Kardeşi Abbas Halim ile birlikte İsviçre’de siyasal bilimler dalında öğrenim yaptı. Döndüğünde Şûrâ-yı Devlet azası tayin edildi. Hakkında jurnal verildiği için baskı altına alındı ve kardeşi ile birlikte Mısır’a uzaklaştırıldı. Meşrutiyet’in ilanı üzerine İstanbul’a döndü.
Şura-yı Devlet reisi, Mahmud Şevket Paşa’nın sadrazamlığında Hariciye Nazırı (1913) ve onun ölümünden sonra Sadrazam oldu. Balkan Harbi’nin sonu ile Birinci Dünya Harbi’nin ilk yıllarında sadrazam olarak kaldı. Osmanlı Devleti’nin harbe katılmaması için gösterdiği çaba fayda vermedi. İttihatçıların, elindeki yetkileri yavaş yavaş almaları sonucunda, önce üzerinde bulunan Hariciye Nazırlığını, sonra da Sadrazamlığı bıraktı. Mütareke’de yurt dışına kaçmayı reddetti. Harp suçlusu olarak yargılanması için kendisi müracaat etti. İstanbul’un işgalinden sonra 10 Mart 1919’da tevkif edildi. 22 Mayıs’ta İngilizler tarafından, öteki siyasî mahkumlarla birlikte Malta adasına sürüldü. Burada da iki yıl kadar kaldıktan sonra 29 Nisan 1921’de bırakıldı. İstanbul’a kabul edilmediği için Roma’da oturduğu sırada 6 Aralık 1921 günü bir Ermeni tarafından öldürüldü.
Atatürk ve beraberindekilerin, İstanbul Heyeti ile beraber trenle Ankara'ya gelişi. (Bu heyetteki kişilerin, Millî Hükümet hiz*****de çalışmak istemedikleri anlaşıldığından, bir süre Ankara'da kalışlarını takiben 7.3.1921'de İstanbul'a dönmelerine izin verilmiştir). [Kocatürk]
1916 - Atatürk'ün, Arıburnu Muharebeleri Raporu'nu yazmaya devam etmesi, George L. Fonsgrive'den Ahmet Naim tarafından çevrilen Mebâdî-i Felsefe (Felsefe'ye Giriş) adlı eseri okumaya başlaması.
Almanlar'ın Bükreş'e girmeleri.
Nevelle'nin mareşal rütbesi alarak Joffre'nun yerine geçmesi.
Türk Kadınlar Birliği, İstanbul'da bir mitingle kadınların milletvekili seçme ve seçilme hakkını kutladı.
1935 - Atatürk'ün, gece Çocuk Esirgeme Kurumu'nun düzenlediği baloyu şereflendirmesi. (1935’te Hakimiyet-i Milliye ve Çocuk Bayramı birleştirilerek "Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı" adına kavuştu.)
1934 - Türk Kadınlar Birliği, kadınlara seçme ve seçilme hakkının verilmesini kutlamak üzere İstanbul'da Beyazıt Meydanı'nda bir miting yaptı. Mitingte Nakiye Elgün de bir konuşma yaptı.
Atatürk'ün, kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkı tanınması nedeniyle kendisine teşekkür telgrafı gönderen Türk Kadınlar Birliği Başkanı Lâtife Bekir (Çeyrekbaşı) Hanım'ın telgrafına cevabı: "Erdemli Türk kadınlığının, yeni çalışma yolunda kendine düşen büyük işi güvenle başaracağına kuşku yoktur."
1932 - Muhsin Ertuğrul'un ''Bir Millet Uyanıyor'' filmi, gösterime girdi.
Nizamettin Nazif Tepedelenlioğlu’nun eserinden uyarlanan film, vatan hainlerinden Said Molla ve yandaşlarına karşı mücadele eden Kuvayi Milliyeci bir yüzbaşıyla emir erinin kahramanlık öyküsü üzerine kurulmuş. Yüzbaşı Davut ve emir eri Tilki, cephede savaşırlarken İzmir düşmandan geri alınır. Filmin unutulmayan sahnelerinden biri Yahya Kaptan rolündeki Atıf Terzioğlu'nun çeşmeden su içerken düşmanlar tarafından öldürülmesidir. Bu yolla ünlenen Terzioğlu, soyadını Kaptan olarak değiştirir. Filmin bir başka özelliği, Atatürk'ün Çankaya Köşkü'nde kamera karşısına geçip büyük nutkunu kendi sesiyle okuması. Bu tarihsel sahne sonradan filme eklenmiş.
NUTUK: Saygıdeğer baylar, her yerde siyasal parti kurma konusunda da halkla uzun uzun söyleşiler yaptım. 7 Aralık 1922'de, Ankara basını aracılığı ile, "Halk Partisi" adında halkçılık ilkesine dayanan bir siyasal parti kurmak isteğinde olduğumu bildirerek bu partinin nasıl bir program izlemesi gerektiği üzerinde bütün yurtseverlerle bilim adamlarının yardım etmelerini ve katılmalarını dilemiştim.
1921 - Kilis'in kurtuluş günü. Fransızlar, Kilis’ten çekilmeye başladı.
I. Dünya savaşında yurdumuz işgal kuvvetleri tarafından işgal edildiğinde Kilis yakınlarına gelen 6 tabur İngiliz müfrezesi kışı Kilis’te geçireceklerini bildirerek 6 Aralık 1918 günü Kilis’ e yerleştiler. 22 Ekim 1919 tarihinde İngilizler Kilis’ ten çekilerek yerlerini Fransızlara bıraktılar. Tunus, Cezayir, Siyam Madagaskar ve Ermeni asıllı Fransız işgal kuvvetleri Kilis’i fiilen işgal ettiler. İlk “Kuva-i Milliye” olarak nitelenen çeteler Fransızlarla karşı yıldırma harekatına geçerler. Pek çok şehit vererek boğaz boğaza süngü çarpışmaları olur. Düşmana büyük kayıp verdiler. 20 ay süren mücadele sonunda Fransızlar çekileceklerini bildirdiler. Kuva-i Milliyecilerimiz Albay Polat Bey önderliğinde 7 Aralık 1921 günü Kilis’ e girdiler. Hükümet konağındaki Fransız bayrağını indirerek sonsuza kadar dalgalanacak Türk Bayrağını çekerler. Kaynak: kilis belediyesi resmi web sitesi
1920 - Türkiye Halk İstirakiyun Fırkası kuruldu. (14 Temmuz 1920 de gizli olarak Türkiye Komünist Partisi, 7 Aralık 1920'den sonra resmen bu isim altında faaliyet göstermişti).
1919 - Atatürk'ün, Sivas'ta, Fransız hükü*****in Suriye temsilcisi Picot'u kabulü ve görüşmesi. Bu görüşme esnasında Atatürk ile Picot arasında geçen konuşmadan:
Picot: - Türk Fransız gelecek dostluğu ve müşterek menfaati elinizdedir. Kilikya'ya doğru yürümekte olan millî ordularınızın bulundukları yerlerde kalmaları için derhal emir verirseniz her şey esasından halledilmiş olacaktır.
Atatürk: -Fakat benden mümkün olamayacak bir şey istiyorsunuz! Milletin bağımsızlığı tehlikeye girdiği vakit millet, ordularını kendi toplar ve yalnız bir hareket tarzı kabul eder. O da; kurtuluş uğrunda sonuna kadar kanını dökmek! Eğer Kilikya'da Türkün bağımsızlığını almak gibi bir niyetiniz olmadığını gerçekten ispat edecek olursanız, bu orduların üzerinize yürüyerek sizinle muharebeye tutuşacaklarını zannetmem. Görüyorsunuz, istediğiniz şey gerçekten benim elimde değildir!"
Atatürk'ün, Demirci Mehmet Efe'nin 3 Aralık 1919 tarihli telgrafına cevabı: "İngiliz Albayı'na evvelce söylediğiniz sözler ve daha sonra gönderilen cevap son derece iftihara değerdir." [Kocatürk]
İngilizler Kudüs'te Kudüs, Osmanlı Devleti’nin elinden çıktı (1917)
1936 - Atatürk'ün, Balıkçılar Kongresi adına Ekonomi Bakanı Celâl Bayar'ın gönderdiği saygı ve bağlılık telgrafına teşekkürü: "Ekonomi hayatımızda yeni bir atılım oluşturan deniz ürünlerimizin işletilmesini incelemek üzere toplanan Kongre'de bana gösterilen yüksek hislerden duygulandım. Teşekkür ve başarılar dilerim."
Atatürk'ün, Adana ve çevresindeki su baskını sebebiyle zarar gören vatandaşlara yardım için Kızılay'a 10 bin lira bağışta bulunması.
Atatürk'ün, akşamüzeri kız kardeşi Makbule Hanım'ın kaldığı köşke gelişi, akşam yemeğini burada yemesi.
1934 - Atatürk'ün, Mühendisler Birliği'nin yeni binasının açılışı nedeniyle Bayındırlık Bakanı Ali Çetinkaya'nın mühendisler adına kendisine gönderdiği bağlılık telgrafına cevabı: "Değerli Türk mühendisleri arkadaşlarımızın bildirdiğiniz temiz duygularından dolayı duyduğum kıvancın büyük olduğunu bildiririm. Kendileri için bugüne kadar olduğu gibi bundan böyle de büyük işler başarmalarını dilerim."
1925 - Maarif Vekaleti "Türk Birliğini Parçalamaya Çalışan Cereyanlar" üzerine bildiri yayınladı. (Kürt, Laz, Çerkez, Kürdistan, Lazistan adlarının kullanılmaması, bu konularda mücadele edilmesi gerektiği belirtildi).
1919 - Batı Anadolu hareketinin yönetimi, Ali Fuat Paşa'ya verildi.
Atatürk'ün, Salihli Cephesi Komutanlığı'na telgrafı: "Batı Anadolu millî hareketinin birleşik yönetimi 20. Kolordu Komutanı Ali Fuat Paşa'ya verilmiştir."
1918 - Allied Military Administration in Constantinople.
The Allied powers established a military administration in Constantinople to supervise the governance of Turkey until the conclusion of a peace treaty (the Treaty of Lausanne signed on July 24, 1923 was the final treaty concluding World War I, and superceded the 1920 Treaty of Sèvres).
1916 - Atatürk, Kurmay Başkanı İzzettin (Çalışlar) Bey ve bir kısım subaylarla Silvan'ın güney tarafında tavşan avına gitti ve akşama doğru Silvan'a döndü.
1915 - Fethi (Okyar), Dr. Bahattin Şakir ve Dr.Tevfik Rüştü (Aras) Beyler, Atatürk'ün misafiri olarak Anafartalar Grubu Karargahı'na geldiler. Atatürk'ün aldığı hava değişimi izni üzerine Anafartalar Grubu Komutan Vekilliğine atanan Fevzi (Çakmak) Paşa, Anafartalar Grubu Karargahı'na geldi.
1911 - Atatürk ve arkadaşlarının, Mısır sınırını geçerek Bingazi toprağına geçişleri. (Atatürk, burada Tobruk Bölgesi Komutanı Ethem Paşa'nın Kurmay Başkanı olarak göreve başlamıştır. [Kocatürk]
Mustafa Kemal, Bingazi-Derne-Tobruk bölgesinde yerli halkı örgütleyerek, İtalyan kuvvetlerine karşı başarılı direnişlerde bulundu.
1934 - Atatürk'ün, kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkı tanınması nedeniyle kendisine çekilen saygı ve bağlılık telgraflarına cevabı: "..Türk kadınlığının yeni girdiği siyasal alanda da değerli işler başarmasını dilerim."
1922 - Avusturya'dan Leopoldine König adlı müzik öğretmeninin, Atatürk'e, yazdığı marşı sunan mektubu: "Türk zaferi, güçlü elinizle yaratılan bu şanlı kurtuluş, adaleti seven herkesi içten sevinçlere kavuşturmuştur. Bendeniz de yüksek yönetiminiz altında Türk milletinin kazandığı bu şanlı zafer hakkındaki sevinç ve duygularımı, bestelediğim marşı Ekselanslarına sunmakla belirtmek istiyorum."
1920 - İç ayaklanmaları bastırmak üzere, Merkez Ordusu kuruldu. Komutanlığa Nurettin Paşa getirildi.
Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin gizli oturumlarında, Diyarbakır Milletvekili Hacı Şükrü Bey'le ilgili görüşmeler esnasında konuşması. TBMM'nin gizli oturumunda cephelerdeki askeri durum ve düzenli ordu oluşturulması için bazı milis kuvvetlerinin tasfiyesi hakkında görüşmeler.
Çerkez Ethem, ihtilafların büyümesi üzerine İsmet Bey'i (İnönü) Mustafa Kemal'e, Kuva-yı Seyyare'nin ödeneklerini ödemediği gerekçesiyle şikayet etti. Çerkeş Ethem'in, Kütahya'dan Atatürk'e şikâyetlerini bildiren telgrafı: "...Her yerde bol bulunan kimselerin karıştırıcılığıyla, bilhassa zât-ı devletlerinin de evham getirecek dereceye sevk edildiğini dolayısıyla haber alıyorum. ...Yüksek düşüncelerinizin bildirilmesine emirlerinizi..."
Atatürk'ün, Arnavutluk Harbiye Nazırlığı'na seçilen emekli Kurmay Albay Selâhattin (Kip) Bey'e hükü***** memnuniyetini bildiren mektubu. [Kocatürk]
1919 - Atatürk'ün, Konya'da 12. Kolordu Komutanı Fahrettin (Altay) Bey'e, memleketin içinde bulunduğu durum hakkında mektubu: "...Memnuniyet vericidir ki, bugün istisnasız bütün kolordu komutanları arkadaşlarımız büyük bir iyi niyetle vatanın kuruluşu noktasında görüşlerini birleştirmiştir."
Harbiye Nazırı Cemal Paşa'nın, Atatürk'e telgrafı: "...Mümessillere, Heyet-i Temsiliye adına telgraflar çekilmesi, memlekette iki hükü***** varlığını gösterdiği, Fransa Mümessili tarafından açıkça ifade olunmuştur. Hele bunlardan herhangi birine karşı aşağılayıcı sözler kullanılması, doğuştan sahip olduğumuz ahlâk temizliği, sağduyu ve uzak görüşlülükle bağdaştırılamaz. ...Kabinenin fikrini arz ederim." [Kocatürk]
1917 - Jerusalem falls to British forces under General Edmund Allenby. Jerusalem occupied by the Desert Mounted Corps. The capture of Jerusalem, a city significant for Christians, Jews and Muslems, was one of the triumphs for British empire forces in the Middle East in 1917.
1911 - (8 Aralık 1911 - 24 Ekim 1912) Mustafa Kemal, Bingazi - Derne - Tobruk Bölgesinde, yerli halkı örgütleyerek, İtalyan kuvvetlerine karşı, başarılı direnişlerde bulundu.
“Atatürk İnkılabı Müzesi” Şişli, İstanbul Mustafa Kemal, Şişli'deki bu evde, Milli Mücadeleyi başlatmak amacıyla Samsun'a hareket ettiği gün olan 16 Mayıs 1919 tarihine kadar oturdu.
1936 - Atatürk'ün, akşam Ankara Palasla Fransız Büyükelçisi Henri Ponsot ile Hatay davasıyla ilgili görüşmesi.
1919 - Kastamonu'da Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin kadınlar kolu Maraş'taki Fransız işgaliyle birlikte halka yönelik baskıları ve zulmü protesto için bir miting düzenledi.
3. Kolordu komutanı Albay Refet (Bele), Nazilli'ye gelerek, Aydın Kuvay-ı Milliye komutanlığını üzerine aldı.
1916 - Atatürk'ün, okumakta olduğu Namık Kemal'in "Makalât-ı Siyasiye ve Edebiye" adlı eserini bitirmesi ve "Tarih-i Osmanî"sini okumaya başlaması, yazdığı Arıburnu Muharebeleri Raporu'nu okutması, Çapakçur (Bingöl) cephesine ait yazılan muharebe raporunu okutup dinlemesi.
1915 - Harbiye Nezareti emrine giren Mustafa Kemal, Çanakkale Cephesi'nden ayrıldı.
Atatürk'ün, Anafartalar Grup Komutanlığından ayrılıp İstanbul'a dönmesi.
Atatürk'ün, "Anafartalar Grubu Komutanlığı"ndan istifası. (Bu istifa, 5. 0rdu Komutanı General Limon von Sanders tarafından kabul edilmemiş, kendisi izinli olarak İstanbul'a dönmüştür).
Atatürk'ün -beraberinde misafirleri Fethi (Okyar), Bahattin Şakir ve Tevfik Rüştü (Araş) Beyler olmak üzere - Çanakkale'den İstanbul'a hareketi. (Atatürk İstanbul'a dönüşünü takiben, Çanakkale'den izinli olarak ayrılış sebebini Salih (Bozok) Bey'e şöyle anlatmıştır: "Ben düşmanın çekileceğini anladığım için bir taarruz yapılmasını teklif etmiştim. Fakat benim bu teklifimi kabul etmediler. Bundan dolayı canım sıkıldı. Çok da yorgun olduğum için izim alarak İstanbul'a geldim. Eğer ben orada iken düşman şimdiki gibi çekilmiş olsaydı, herhalde daha çok sıkılacaktım. Burada bulunmaklığım benim için bir talih eseridir." [Kocatürk]
“Atatürk İnkılabı Müzesi” Şişli, İstanbul Mustafa Kemal, Şişli'deki bu evde, Milli Mücadeleyi başlatmak amacıyla Samsun'a hareket ettiği gün olan 16 Mayıs 1919 tarihine kadar oturdu.
1935 - Atatürk'ün, Siyasal Bilgiler Okulu'nun 59. kuruluş yıldönümü nedeniyle gece Ankara Palas'ta düzenlenen toplantıda Başbakan İsmet İnönü tarafından kendisine iletilen bağlılık ve saygı telgrafına cevabı: "Bana içten sevgilerini haykıranlar, yarım asırdan beri büyük Türk ulusunun tam anlamıyla millet olmasına çalışan, onunla en modern bir Türk Devleti kurmak için insanlık fedakârlıklarının hiçbirini kendilerinden esirgemeyen kültür, idare, intizam, devlet anlayışlarını en son ilmî telâkkilere göre billûrlaştırmaya çalışmış ve çalışan yüksek arkadaşlarımdır."
1924 - Atatürk'ün, "Times" gazetesi İstanbul muhabirinin, siyasî partiler hakkında yazılı sorularına cevabı: "...Millî egemenlik esasına dayanan ve bilhassa cumhuriyet idaresine sahip bulunan memleketlerde siyasî partilerin mevcudiyeti tabiîdir. Türkiye Cumhuriyeti'nde de, birbirini denetleyen partilerin doğacağına şüphe yoktur." [Kocatürk]
1919 - İngiliz Yüksek Komiseri J. Robeck'in raporu: "Mustafa Kemal başlıca düşmanımızdır."
Atatürk'ün, Harbiye Nazırı Cemal Paşa'nın 10 Aralık 1919 tarihli telgrafına cevabı: "...Millet, kutsal ve meşru haklarına karşı yapılan müdahaleleri, kesin lüzum hasıl olursa, silâhla dahi önlemeye karar vermiştir. Heyet-i Temsiliye'nin, Mümessillere telgraf çekmesi konusuna gelince, bu ancak protestoları içine almaktadır ki, kabinenin onayına da sunulmuştur. Esasen, milli birliğin temsilcisi olmak sıfatıyla Heyet-i Temsiliye'nin millet adına bu gibi müracaatlarda bulunması meşru bir haktır. Eğer hükümet de aynı duyarlılığı gösterir ve milletle aynı fikirde olduğunu bu gibi fırsatlarda açıkça ortaya koymaktan çekinmezse, siyasete zarar şöyle dursun, çok büyük faydalar sağlanacağı aşikârdır. ...Bu gibi hususlarda, temsilcimiz olmak itibariyle sizin, hükümeti aydınlatmanız gereğini, memleketin selâmeti adına arz ederim."
1918 - Yerli Ermeni'lerden kurulu bir Fransız taburunun Dörtyol'a girişi ve işgali. 11 Aralık 1918’de, Dörtyol’u işgal eden Fransızlar, bu işgalde dörtyüz Ermeni’den oluşan bir Fransız taburundan faydalanmışlardı. Kaynak: Atatrk Aratrma Merkezi
Müttefiklerin Koblenz (Amerikalılar), Mainz (Fransızlar) ve Köln'e (İngilizler) girmesi.
“Atatürk İnkılabı Müzesi” Şişli, İstanbul Mustafa Kemal, Şişli'deki bu evde, Milli Mücadeleyi başlatmak amacıyla Samsun'a hareket ettiği gün olan 16 Mayıs 1919 tarihine kadar oturdu.
1931 - Atatürk'ün, Çankaya'da Fransız Büyükelçisi Charles de Chambrun'u kabulü.
Atatürk'ün, millî ekonomi ile ilgili aldığı kararlar nedeniyle Millî iktisat ve Tasarruf Cemiyeti'ne telgrafı: "...Büyük milletimizin her millî ve vatanî işte gösterdiği şuurlu hassasiyetin bu yeni gösterisi, beni pek duygulandırdı. Devletçe öteden beri uygulana gelmekte olan önlemler ve uyanık halkımızın daima harikalar yaratan büyük gayreti sayesinde bugünkü güçlüğü de kolaylıkla yeneceğimize itimadım tamdır. Türk kuvvet ve zekâsının yenmediği ve yenemeyeceği güçlük yoktur."
1922 - Atatürk'ün, Vakit gazetesi muhabirine demeci: "...Türkiye Devleti'nin ve Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti'nin temel niteliğini anlayabilmek için, Anayasa'sını dikkatle okumak lâzımdır."
Atatürk'ün, İsmet Paşa'nın 11.12.1922 tarihli telgrafına cevabı: "Nerede durmak lâzım geleceğini parlak zekânız ve kuvvetli muhakemeniz kestirebilir!"
1919 - Atatürk'ün, Osmanlı Padişahı adına Damat Ferit Paşa'nın İngiltere temsilcileriyle Türkiye'nin İngiliz mandasını kabul ettiğine dair 12.9.1919 tarihinde imzaladığı gizli anlaşma metniyle ilgili Kâzım Karabekir'e telgrafı.
Sivas'ta kurulan "Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti" Yönetim Kurulu'nun, Atatürk'e telgrafı: "Sizleri kendimize rehber kabul ederek Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti adıyla bir dernek kurduk. Amaç, vatan müdafaasıdır. Biz, hemşireleriniz de siz muhterem kardeşlerimizle beraber olacağız, yahut beraber yaşamak hakkını kazanacağız. Bugünden itibaren derneğimiz muhterem kardeşlerimizin vatanî her emirlerini yapmaya hazırdır." [Kocatürk]
1916 - 12 Aralık 1916 Müceddeden İkinci Rütbe'den Mecidi Nişanı ita kılınmıştır. Kaynak: Atatürk'ün Özlük Dosyası
Atatürk'ün, Ahmet İzzet Paşa'nın izinli olarak bir süre İstanbul'a gitmesi üzerine 2. Ordu Komutan Vekilliğine atanması.
Atatürk'e Muş ve Bitlis cephelerindeki başarıları nedeniyle "İkinci Rütbe'den Mecidî Nişanı" verilmesi. (Atatürk'e 25 Aralık 1906 tarihinde verilen Beşinci Rütbe'den Mecidî Nişanını takiben, üstün başarıları nedeniyle Dördüncü ve Üçüncü Rütbe'den Nişan süreleri beklenmeksizin, İkinci Rütbe'den Mecidî Nişanı verilmiştir). [Kocatürk]
Atatürk'ün, yazmakta olduğu Arıburnu Muharebeleri Raporu'nu, yaverine okutup dinlemesi.
1929 - Atatürk'ün, Başbakan İsmet (İnönü) Paşa'ya telgrafı: "Millï paramızın kıy*****i koruma yolunda hükû***** aldığı önlemlerin iyi sonuçlar vermekte olmasından memnunum. Büyük Millet Meclisi'nin bu vesile ile de beliren itimadı ve bütün milletin fiilî tasvibi, iktisat mücadelemizde başarınız için pek kıymetli bir teşviktir."
Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi kararıyla Anadolu'nun özlem ve selâmlarını bildirmek üzere Trakya'ya gönderilen Cevat Abbas (Gürer) ve Galip Bahtiyar Beyler aracılığıyla Trakya ve Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'ne mesajı: "...Trakya davası Anadolu davası ile eştir. Türk milletinin fedakârlığı, gayreti sayesinde her iki dava da kurtarılacaktır. Başarı temenni ve en samimî selâmlarımı sunarım."
Atatürk'ün, Çerkeş Ethem'in 9 Aralık 1920 tarihli telgrafına cevabı: "...Benim sözlerimi ve teminatımı bütün samimiyet ve ciddiyetimle kabul ederek, her türlü müşkülleri, başka makamlarla halletmekte zorluğa uğradıkça, doğrudan doğ*ruya hususî ve gizli olarak bana bildirmekle halledilebileceğine inanmalısın!" [Kocatürk]
1919 - Atatürk'ün, "Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti" Yönetim Kurulu'nun 12 Aralık 1919 tarihli telgrafına cevabı: "...Anadolu'nun bilhassa pek büyük inkılâplara muhtaç olan kadınlık hayatında, gelecek için pek büyük ilerleme ve uyanış vaat eden bu takdire değer girişim, memleketin her türlü iyiliğini ve mutluluğunu amaç edinmiş olan Cemiyetimizin gerçekten teşekkürünü gerektirdi. Türk kadınlarının nezaket ve ciddiyeti, şefkat ve cömertlik ile karışmış fedakârlıkları, bu gibi toplumsal vesilelerle belirdikçe bütün cihan nazarında özellikle Avrupa'nın bize karşıt olan kamuoyu karşısında geleceğin çağdaş bir Türkiyesini kuracak millî yeteneğimizi ispat edeceğinden, millî ve vatanî menfaatlerde hanımefendilerin de fikrî ve ruhî ortaklığı memleket adına iftiharı gerektiren durumdur." [Kocatürk]
Galibler Yüksek komiserleri, Yunanlıların İzmir'i işgalini kabul etmedi.
1914 - Mesudiye zırhlısı, Çanakkale'de bir İngiliz denizaltısı tarafından batırıldı. Mesudiye Zırhlısı, 13 Aralık 1914'de, İngiliz B-11 Denizaltısı'ndan atılan torpidoyla batırıldı.
1887 Osmanlı-Rus, 1897 Osmanlı-Yunan, 1912 Balkan savaşlarında başarılarla görev yapan, Çanakkale Deniz Savaşları'nda da Çanakkale Boğazı'na girmek isteyen yabancı gemilere karşı sabit batarya olarak kullanılan Mesudiye Zırhlısı, 13 Aralık 1914'de, İngiliz B-11 Denizaltısı'ndan atılan torpidoyla batırılmıştı.
Sarısığlar mevkisinde denizin 20 metre derinliğinde bulunan Mesudiye Zırhlısı battığında, 598 kişilik mürettebatından 10 subay ve 25 er şehit olmuştu.
MESUDİYE ZIRHLISI NASIL BATTI? 13 Aralık 1914 günü, İngiliz denizaltısı avını arayan bir avcı heyecanıyla boğaza girdi, mayın hatlarından geçerek saat 12 de yenilecek yemek için mürettebatı toplu olarak geminin alt kısmında bulunan Mesudiye’yi, saat 11:58 de yaklaşık 800 metre mesafeden torpilledi. Bu isabetle yemek salonunda bulunan makina subayları parça parça oldular. Denizaltının attığı torpido ve sonrasında gözcüler tarafından görülen periskopu topbaşı borusunu çaldırmış ve Mesudiye’nin topları olanca şiddetile düşman denizaltısının göründüğü noktaya doğru ateş etmeye başlamıştı. Alınan yaralar nedeniyle top atışları gittikçe zorlaşıyor fakat son dakikaya kadar kahramanca devam ediyordu. Geminin makina dairesinde ise tam bir can pazarı yaşanıyordu. Burada sağ kalan subaylarla bir kaç erin yukarıya çıkma çabaları, geminin yan yatması ile oluşan meyilden dolayı işlevini kaybetmiş ve sıkışmış kapılar bu çabaları sonuçsuz bırakıyordu. Bu arada düşman denizaltısı ikinci torpilini de atarak gemiyi iki bacası arasından bir kez daha vuruyordu. Bu isabetten sonra gemi sulara gömülüyor ve kurtulan mürettebat da soğuk sulara düşüyordu. Kurtulan personel filikalar ile kıyıya çıktı. Kaynak: www.ntvmsnbc.com/124494
Ankara Halkevi Müzesi ve Atatürk Heykeli. (1930'lar Ankara Halkevi)
1936 - Atatürk'ün, akşamüzeri Türk Hava Kurumu Başkanı Fuat Bulca'nın evine uğrayışı, bir süre dinlendikten sonra Ankara Halkevi'ndeki müsamereyi şereflendirmesi.
1930 - Atatürk'ün, Galatasaray Lisesi'ne imzalı resmini göndermesi. [Kocatürk]
Atatürk'ün, İstanbul'da Cerrahpaşa ve Haseki Hastanelerini ziyareti, ilgililerden bilgi alışı ve Cerrahpaşa Hastanesi şeref defterine yazdıkları: "Gördüklerimden memnun oldum. Temizlik, intizam, ciddî çalışma takdire değerdir."
1919 (13-14) - Demirci Mehmet Efe'nin, Atatürk'e bağlılık telgrafı: "...Bu cephe ile ilgili her türlü emirlerinizi tereddütsüz yaptıracağımı arz ve temin ile bence çok kıymetli olan yardımlarınızın devamını rica eylerim." [Kocatürk]
1913 - General Liman von Sanders başkanlığındaki Alman Askeri Islah Heyeti İstanbul'a geldi. (Bu heyet, Trablusgarp ve Balkan harplerinden sonra Osmanlı ordusunu düzenlemek amacıyla hükümet tarafından davet edildi.)
1935 - Pangaltı Ermeni Kilisesi'nde toplanan bir grup Ermeni, Franz Werfel'in, "Musa Dağ'da Kırk Gün" adlı eserini "Türk milleti hakkında iftiralarla dolu olduğu" gerekçesiyle yaktı (kitap ABD'de İngilizce yayımlandı, 1934).
1934 - Atatürk'ün, akşamüzeri İsmet İnönü'nün köşküne gidişi, daha sonra otomobille Marmara Köşkü'ne kadar bir gezinti yapması, akşam Çankaya'ya dönüşü.
1930 - Atatürk'ün, İstanbul Darülfünunu'nu ziyareti, gençlik tarafından heyecanla karşılanışı. Darülfünun hatıra defterine yazdıkları: "İstanbul Darülfünunu'nda yüksek profesörler ve kıymetli gençlerle yakından tanıştığımdan çok memnun oldum. İlim sembolü olan bu yüksek kuruluşumuzun büyük hizmetleriyle iftihar edeceğimize şüphe yoktur!" İstanbul Üniversitesi .:: İ S T A N B U L Ü N İ V E R S İ T E S İ ::.
1922 - Başyaver Salih (Bozok) Bey'in, Lâtife Hanım'a mektubu: "Salı günü öğle üzeri Ankara'ya geldim. Büyük Hanımefendi'yi fazlaca rahatsız, kızlarını da eşiyle beraber İstanbul'a gitmiş buldum. Seyahat yeteneğini kazanır kazanmaz Büyük Hanımefendi'nin benimle beraber seyahati tasarlanmıştır. ...Paşa ile valideleri, gözlerinizden öperler. Kendilerine verdiğim malûmat ve izahattan çok memnun oldular. ...İçeriğinden çok memnun olacağınızı tahmin ettiğim mektupla Paşa Hazretlerinin atı, bugün özel adamımızla yola çıkarılmıştır." [Kocatürk]
1919 - Atatürk'ün, Urfa Mutasarrıfı Ali Rıza Bey'e telgrafı: "...Mütareke'ye, milletlerarası hukuka aykırı en ufak bir hareketi bile protesto etmekten çekinmeyiniz. Millî örgütün kuvvetlenmesine dikkat gösteriniz. Fransızlar Müslüman halka asla zulüm ve yolsuzluk yapmayacaklarına, Ermeni çetelerini işgal bölgelerinden geri çekeceklerine dair söz vermiş olduklarından Müslüman halk ve millî örgüt tarafından silâhlı olarak bir tecavüz vaki olmamalıdır. Fakat, Fransızlar veya Ermeniler sebebiyet verirse, her türlü karşılık meşru ve vatanseverlik gereğidir."
1917 - Mustafa Kemal'in Veliaht Vahdettin ile Almanya'ya gitmesi.
Atatürk'ün, Veliaht Vahdettin Efendi'nin maiyetinde Almanya'ya gitmek üzere İstanbul'dan trenle hareketi (Alman Genel Karargâhı'nı ve Alman cephelerini ziyaret amacıyla düzenlenen ve 15 Aralık 1917-4 Ocak 1918 arasını kapsayan bu seyahat esnasında Atatürk, Alman askerî çevrelerinde incelemeler yaparak, Alman İmparatoru II. Wilhelm ve devrin tanınmış komutanlarıyla görüştü. Onlara -hoşlanmasalar da- I. Dünya Harbi'nin muhtemel sonuçları hakkındaki görüşlerini belirgin şekilde anlattı.
1916 - Atatürk'ün, Diyarbakır'dan hareketle saat 15.30'da Ergani Madeni'ne gelişi ve geceyi burada geçirişi.
I. Dünya Savaşı’nda belirleyici rol oynayan Verdun (Fransa) çatışmaları başladı. Verdun’u saldıran Almanlara karşı savunan Fransa 362 bin, Almanya ise 336 bin kayıp verirken, 1917’de Fransızlar, Verdun’u Alman işgalinden tümüyle kurtardı.
“Atatürk İnkılabı Müzesi” Şişli, İstanbul Mustafa Kemal, Şişli'deki bu evde, Milli Mücadeleyi başlatmak amacıyla Samsun'a hareket ettiği gün olan 16 Mayıs 1919 tarihine kadar oturdu.
1932 - Samsun-Sivas demiryolu hattı işletmeye açıldı.
Atatürk'ün, Çankaya'da Sovyet Hariciye Komiser Vekili Karahan'ı kabulü (Karahan, bir ziyaret esnasında Moskova'dan beraberinde getirdiği Semerkant'ta Timur'un türbesini konu alan yağlıboya bir tabloyu Atatürk'e armağan etmiştir).
1926 - Atatürk'ün, izinli olarak Ankara'da bulunan Roma Elçisi Suat (Davaz) ve Atina Elçisi Cevat (Ezine) Beyleri akşam yemeğine daveti. (Yemekte İsmet Paşa da bulunmuştur).
1925 - Milletler Cemiyeti Konseyi (Cemiyet-i Akvam), daha önce saptanan ''Brüksel hattı''nı, Türk-Irak sürekli sınırı olarak kabul etti. Bu karar uyarınca Musul Irak'ta kaldı.
1921 - Atatürk'ün, Hariciye Vekili Yusuf Kemal Bey'le beraber Akşehir'den Çay istasyonuna gelişi ve Ali İhsan Paşa ile kısa bir görüşmeyi takiben Ankara'ya hareketi.
1917 - Mustafa Kemal'e "Birinci rütbeden Kılıçlı Mecidi Nişanı" verilmesi. Atatürk'e, o güne kadarki üstün başarıları nedeniyle "Birinci Rütbe'den Kılıçlı Mecidî Nişanı" verilişi.
1916 - Atatürk'ün, sabah Ergani Madeni'nden hareketle öğleyin Sekerat'ta [Diyarbakır'ın Palu kazasına bağlı bir bucak merkezi (2. Ordu Karargâhı, bir süre burada görev yapmış, daha sonra Diyarbakır'a alınmıştır)] 2. Ordu Karargâhı'na gelerek 2. Ordu Komutan Vekilliği görevini üzerine alışı (Atatürk, Sekerat'a yaklaşırken, İstanbul'a dönmek üzere karargâhtan ayrılmış bulunan Ahmet İzzet Paşa ile yolda kısa bir süre görüşmüştür.
Atatürk'ün, 2. Ordu Karargâhı'nda, öğle yemeğinden sonra, Ahmet izzet Paşa'nın bırakmış olduğu notları okuması ve 2. Ordu Kurmay Başkanı Albay İsmet (İnönü) Bey'le görüşmesi.
“Atatürk İnkılabı Müzesi” Şişli, İstanbul Mustafa Kemal, Şişli'deki bu evde, Milli Mücadeleyi başlatmak amacıyla Samsun'a hareket ettiği gün olan 16 Mayıs 1919 tarihine kadar oturdu.
1937 - Atatürk'ün, öğleye doğru Keçiören'de Cevat Abbas Gürer'in evine gidişi, öğle yemeğini burada yemesi, öğleden sonra Çankaya'ya dönüşü.
1934 - TBMM'de Mustafa Kemal'in dışında kimsenin "Atatürk" soyadını kullanamayacağına dair kanun kabul edildi.
"Atatürk" soyadının veya bunun başına ve sonuna söz konularak yapılan adların, hiçbir kimse tarafından öz ve soyadı olarak alınamayacağına dair Kanun'un kabulü.
Kasım 1934 tarihli Kanun'la ''Kemal'' özadlı Türkiye Cumhurbaşkanı'na verilen ''Atatürk'' soyadının veya bunun başına ve sonuna söz konarak yapılan adların hiçbir kimse tarafından öz ve soyadı olarak alınamayacağına dair Kanun TBMM'de kabul edildi.
İstanbul Rıhtım, Dok, Antrepo Şirketi, devlet tarafından satın alındı
1929 - Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti kuruldu.
Türkiye ile Sovyetler Birliği arasında daha önce imzalanmış olan Karşılıklı Dostluk ve Tarafsızlık Antlaşması'nın uzatılması için hazırlanan protokol, Ankara'da Sovyetler adına Karahan ile Türkiye Cumhuriyet adına Tevfik Rüştü Bey (Araş) arasında imzalandı.
1922 - Zübeyde Hanım'ın, Başyaver Salih (Bozok) Bey'in refakatinde, sabah trenle Ankara'dan İzmir'e hareketi.
Zübeyde Hanım'ı Ankara'dan İzmir'e götürmekte olan Başyaver Salih (Bozok) Bey'in, Afyon'dan Atatürk'e telgrafı: "Öğleden sonra saat üçte salimen Afyon'a geldiğimizde trenin fazla sarsıntısına rağmen hastamızda fenalık yoktur. ...Yarın akşam inşallah İzmir'de olacağımızı arz ederim"
1919 - Atatürk'ün, "Osmanlı Meclis-i Mebusanı'na seçilen milletvekillerinin, Meclis'in açılışından evvel Heyet-i Temsiliye ile görüşmelerinin önemini ve Heyet-i Temsiliye'nin yakında İstanbul'a yakın bir yere nakledileceğini" duyuran bildirisi. [Kocatürk]
