- Konu Sahibi ProfDrBulentTiras
Doğal yolla bebek sahibi olamayanlar için tüp bebek tedavisi tam bir umut ışığıdır. Kadından, erkekten ya da her ikisinden kaynaklanan pek çok sorunun ekarte edilerek sağlıklı bir gebelik elde edilebilmesi tüp bebek tedavisi ile mümkündür. Zira günümüz tıp teknolojisi ve kısırlık tedavileri doğrultusunda en başarılı sonuçlar alınan yöntem tüp bebek tedavisidir.
Tüp bebek tedavisinin başarısında kadının yumurtalarının kalitesi ve sayısı çok önemlidir. Aynı bağlamda erkekten alınan spermlerin kalitesi, canlılığı da çok önem taşır. Çünkü ancak en kaliteli sperm ve yumurta bir araya getirilip döllenme gerçekleştiğinde gebeliğin de başarılı olma ihtimalinden bahsedebiliriz. Bu bağlamda yumurta toplama işlemiyle elde edilen yumurtaların en kaliteli ve gebeliğe en uygun olanları seçilirken, spermler için de ekstra seçim işlemleri uygulanır.
Tüp bebek tedavisinde sağlıklı sperm seçimi kimler için daha çok önemlidir?
Tüp bebek tedavisinde spermler özel bir mikroskop altında mikroenjeksiyon yöntemiyle seçilir ve yumurtanın içine enjekte edilir. Seçilen bu spermlerden en kaliteli embriyoları elde edebilmek için spermin şeklinin düzgün olması şartına bakılır. Şöyle ki, spermin hareketli kuyruk ve baş şeklinin düzgün olması çok önemlidir.
Elde edilen sperm sayısı yeterli değilse, var olan spermler kullanılarak bir gebelik elde etmek ve bu gebelikle canlı doğum gerçekleştirebilmek zor olabiliyor. Bununla birlikte erkekten elde edilen spermlerin şekillerinin bozuk olması da yumurtanın döllenmesini olumsuz etkileyebilmekte, kimi zaman şekil bozukluğundan dolayı döllenme gerçekleşememektedir. Bu sebeple de tüp bebek tedavisinde başarılı bir gebelik elde edebilmek, sağlıklı bir embriyo meydana getirebilmek için spermin hem yapısal hem de işlevsel açıdan kaliteli olması gerekmektedir.
Uzun yıllardır uygulanan klasik mikroenjeksiyon işleminde kullanılan mikroskoplar, spermi 400 kat büyütmeye ve sağlıklı spermin seçilmesine olanak sağlayabiliyorlar. Ancak bu yöntemin daha da ileri teknolojik hali olan IMSI, sağlıklı sperm seçimini çok daha garanti hale getiriyor.
IMSI nedir, nasıl yapılır?
IMSI, yani intra ctoplasmic magnified sperm injection adı verilen yöntemde sperm özel bir mercek yardımı ile gözlenmektedir. Bu mercek, spermi 6600 kata kadar büyütebilmekte ve bu sayede spermin morfolojisi daha iyi değerlendirilmektedir.
IMSI yönteminde mikroskobun teknik özelliği alınan sonucun güvenirliğinde çok önemlidir. Ancak aynı zamanda uygulamayı yapacak olan embriyologun bu konudaki eğitim ve deneyim düzeyi de çok önemlidir. Bu bağlamda uzmanların uygulayacağı IMSI yöntemi, daha önceden tüp bebek uygulamalarında döllenme sorunu yaşamış çiftler ya da sperm kalitesi sorunu olan vakalarda güvenle uygulanabiliyor. IMSI, sağlıklı spermi tespit etmeye yardımcı gelişmiş bir teknolojidir.
Chip, mikro chip yöntemi nedir, nasıl yapılır?
Tüp bebek tedavisinde önemli olan en kaliteli, en hareketli, en canlı ve şekli en düzgün olan spermleri seçip döllenmeyi gerçekleştirmektir. Bu bağlamda kullanılacak spermler de yumurtayı en iyi şekilde dölleyebilecek spermler olmalıdır. İşte spermlerin bu gücünü ölçebilmek ve bu sayede en güçlüyü bulabilmek için chip, mikro chip yöntemiyle spermler elenmektedir. Bu yöntemde erkekten elde edilen tüm spermler bir ortama alınır ve çok dar bir aralıktan geçmeye zorlanırlar, bu aralıktan geçmeleri sağlanır ya da geçebilmeleri beklenir. İşte bu meşakkatli yoldan geçebilen, bu aralıktan geçebilen spermlerin yumurtayı döllemek için en ideal spermler oldukları düşünülür. Henüz daha deneyimlenme aşamasında olsa da bu bağlamdaki ön çalışmalar chip yönteminin başarılı sonuçlar verdiğini göstermektedir. Diğer sperm seçme yöntemlerine göre chip yöntemiyle seçilen spermlerin daha güçlü, gebelik için daha uygun olduğu tespit edilmiştir.
Ancak tüp bebek tedavisine başvuran çiftlerde erkekten ya da kadından kaynaklı mutlaka bazı sorunlar bulunmakta. Eğer çiftin sorunu erkeğin sperm sayısının yetersizliği ise bu yöntemin uygulanması yanlış olabilir. Zira az sayıdaki spermden chipteki aralığı geçecek sperm bulmak zor olabilir. Bir de erkeğin sperm sayısı uygun, ancak yeterince hareketli sperm yoksa yine bu yöntem uygun olmayacaktır. Çünkü yeterince hareketli olmayan spermler o aralıktan geçemezler. Tüm bunlardan yola çıkılarak her ne kadar daha yeni ve araştırılmaya müsait bir alan olmakla birlikte, tüp bebek tedavisinde sperm seçiminde “chip” metodundan faydalanmak doğru ve işe yarar olacaktır.
Picsi ve sperm slow
Kadının yumurtasının çevresinde bulunan hyalorunan adlı madde, sadece olgun spermler tarafından tanınabiliyor ve tutunması sağlanıyor. PICSI yönteminde sağlıklı ve olgun spermlerin hyalorunan adlı maddeye bağlanması doğal yoldan değil, uzmanlar eliyle sağlanıyor.
Yıllardır uygulanmakta olan geleneksel ICSI (mikroenjeksiyon) işleminde, spermler mikroskop altındaki şekil ve hareketlerine göre seçiliyorlar. Aynı bağlamda PICSI yöntemi de olgun spermlerin hyaluronan adlı maddeye bağlanma özelliği sayesinde sperm seçimini kolaylaştıran bir yöntem olarak biliniyor.
Macs (Magnetic Activated Cell Sorting)
Tüp bebek tedavisiyle uzaktan yakından bir şekilde ilişkisi, bu konuda bir bilgisi olan kişiler, kaliteli spermlerin seçilebilmesi için “sperm yıkama” işleminin uygulandığını bilirler. Bu sperm yıkama yöntemi ile olgun ve sağlıklı spermlerin seçilebiliyor, döllenmeye uygun olmayanlar ise eleniyor.
İşte bu sperm yıkama yönteminin bir, hatta birkaç tık daha gelişmiş olanına MACS (Magnetic Activated Cell Sorting) adı verilmektedir. Bu yöntem klasik sperm yıkama yöntemlerinden farklı olarak; manyetik alan içinden geçirilen spermlerin olgun ve DNA’sında hasar olmayanların seçilmesine imkan tanımaktadır. Yani MACS, en sağlıklı spermleri seçebilme konusunda klasik sperm yıkama işleminden çok daha güvenilir bir yöntemdir.
Tüp bebek tedavisinde sperm seçerken spermlerin mikroskopla incelenip en uygun spermlerin bulunmaya çalışılması çok bilindik bir yöntemdir. Ancak döllenmeye en uygun spermlerin bulunabilirliği konusunda sadece mikroskop kullanmak yeterince güvenilir sonuçlar vermeyebilir. Çünkü spermler, mikroskopla incelendiğinde şeklinin güzel olması onun genetik yapısının normal ve kaliteli olduğunun veya olgunluğunu tamamladığının kanıtı olarak kabul edilemez. Tüp bebek tedavisinde mikroenjeksiyon yöntemi ile sperm, yumurtanın içine enjekte ediliyor. İşte bu enjeksiyon öncesinde erkekten alınan spermler yıkanıyor ve en olgun ve döllenmeye en uygun olan, normal kromozom oranına sahip spermler seçiliyor. Bu işlem sayesinde gebeliğe en uygun spermlerle döllenme gerçekleştirilerek, en sağlıklı embriyolar elde edilmeye çalışılmakta ve dolayısıyla da gebe kalma, eve canlı bebek götürebilme şansı artırılmaktadır.
Tüp bebek tedavisinin başarısında kadının yumurtalarının kalitesi ve sayısı çok önemlidir. Aynı bağlamda erkekten alınan spermlerin kalitesi, canlılığı da çok önem taşır. Çünkü ancak en kaliteli sperm ve yumurta bir araya getirilip döllenme gerçekleştiğinde gebeliğin de başarılı olma ihtimalinden bahsedebiliriz. Bu bağlamda yumurta toplama işlemiyle elde edilen yumurtaların en kaliteli ve gebeliğe en uygun olanları seçilirken, spermler için de ekstra seçim işlemleri uygulanır.
Tüp bebek tedavisinde sağlıklı sperm seçimi kimler için daha çok önemlidir?
- Daha önceki tüp bebek uygulamalarında düşük döllenme yaşayan çiftlerde,
- Daha önceki tüp bebek uygulamalarında embriyo kalitesi düşük olan çiftlerde
- Sperm morfolojisinin kötü kişilerde,
- Sperm hareketinin düşük olduğu kişilerde,
- Düşük kaliteli dondurulmuş spermlerin kullanılmasını gerektiren durumlarda,
- Üst üste yaşayan gebelik kayıplarında sağlıklı sperm seçimi çok daha fazla önem arz etmektedir.
Tüp bebek tedavisinde spermler özel bir mikroskop altında mikroenjeksiyon yöntemiyle seçilir ve yumurtanın içine enjekte edilir. Seçilen bu spermlerden en kaliteli embriyoları elde edebilmek için spermin şeklinin düzgün olması şartına bakılır. Şöyle ki, spermin hareketli kuyruk ve baş şeklinin düzgün olması çok önemlidir.
Elde edilen sperm sayısı yeterli değilse, var olan spermler kullanılarak bir gebelik elde etmek ve bu gebelikle canlı doğum gerçekleştirebilmek zor olabiliyor. Bununla birlikte erkekten elde edilen spermlerin şekillerinin bozuk olması da yumurtanın döllenmesini olumsuz etkileyebilmekte, kimi zaman şekil bozukluğundan dolayı döllenme gerçekleşememektedir. Bu sebeple de tüp bebek tedavisinde başarılı bir gebelik elde edebilmek, sağlıklı bir embriyo meydana getirebilmek için spermin hem yapısal hem de işlevsel açıdan kaliteli olması gerekmektedir.
Uzun yıllardır uygulanan klasik mikroenjeksiyon işleminde kullanılan mikroskoplar, spermi 400 kat büyütmeye ve sağlıklı spermin seçilmesine olanak sağlayabiliyorlar. Ancak bu yöntemin daha da ileri teknolojik hali olan IMSI, sağlıklı sperm seçimini çok daha garanti hale getiriyor.
IMSI nedir, nasıl yapılır?
IMSI, yani intra ctoplasmic magnified sperm injection adı verilen yöntemde sperm özel bir mercek yardımı ile gözlenmektedir. Bu mercek, spermi 6600 kata kadar büyütebilmekte ve bu sayede spermin morfolojisi daha iyi değerlendirilmektedir.
IMSI yönteminde mikroskobun teknik özelliği alınan sonucun güvenirliğinde çok önemlidir. Ancak aynı zamanda uygulamayı yapacak olan embriyologun bu konudaki eğitim ve deneyim düzeyi de çok önemlidir. Bu bağlamda uzmanların uygulayacağı IMSI yöntemi, daha önceden tüp bebek uygulamalarında döllenme sorunu yaşamış çiftler ya da sperm kalitesi sorunu olan vakalarda güvenle uygulanabiliyor. IMSI, sağlıklı spermi tespit etmeye yardımcı gelişmiş bir teknolojidir.
Chip, mikro chip yöntemi nedir, nasıl yapılır?
Tüp bebek tedavisinde önemli olan en kaliteli, en hareketli, en canlı ve şekli en düzgün olan spermleri seçip döllenmeyi gerçekleştirmektir. Bu bağlamda kullanılacak spermler de yumurtayı en iyi şekilde dölleyebilecek spermler olmalıdır. İşte spermlerin bu gücünü ölçebilmek ve bu sayede en güçlüyü bulabilmek için chip, mikro chip yöntemiyle spermler elenmektedir. Bu yöntemde erkekten elde edilen tüm spermler bir ortama alınır ve çok dar bir aralıktan geçmeye zorlanırlar, bu aralıktan geçmeleri sağlanır ya da geçebilmeleri beklenir. İşte bu meşakkatli yoldan geçebilen, bu aralıktan geçebilen spermlerin yumurtayı döllemek için en ideal spermler oldukları düşünülür. Henüz daha deneyimlenme aşamasında olsa da bu bağlamdaki ön çalışmalar chip yönteminin başarılı sonuçlar verdiğini göstermektedir. Diğer sperm seçme yöntemlerine göre chip yöntemiyle seçilen spermlerin daha güçlü, gebelik için daha uygun olduğu tespit edilmiştir.
Ancak tüp bebek tedavisine başvuran çiftlerde erkekten ya da kadından kaynaklı mutlaka bazı sorunlar bulunmakta. Eğer çiftin sorunu erkeğin sperm sayısının yetersizliği ise bu yöntemin uygulanması yanlış olabilir. Zira az sayıdaki spermden chipteki aralığı geçecek sperm bulmak zor olabilir. Bir de erkeğin sperm sayısı uygun, ancak yeterince hareketli sperm yoksa yine bu yöntem uygun olmayacaktır. Çünkü yeterince hareketli olmayan spermler o aralıktan geçemezler. Tüm bunlardan yola çıkılarak her ne kadar daha yeni ve araştırılmaya müsait bir alan olmakla birlikte, tüp bebek tedavisinde sperm seçiminde “chip” metodundan faydalanmak doğru ve işe yarar olacaktır.
Picsi ve sperm slow
Kadının yumurtasının çevresinde bulunan hyalorunan adlı madde, sadece olgun spermler tarafından tanınabiliyor ve tutunması sağlanıyor. PICSI yönteminde sağlıklı ve olgun spermlerin hyalorunan adlı maddeye bağlanması doğal yoldan değil, uzmanlar eliyle sağlanıyor.
Yıllardır uygulanmakta olan geleneksel ICSI (mikroenjeksiyon) işleminde, spermler mikroskop altındaki şekil ve hareketlerine göre seçiliyorlar. Aynı bağlamda PICSI yöntemi de olgun spermlerin hyaluronan adlı maddeye bağlanma özelliği sayesinde sperm seçimini kolaylaştıran bir yöntem olarak biliniyor.
Macs (Magnetic Activated Cell Sorting)
Tüp bebek tedavisiyle uzaktan yakından bir şekilde ilişkisi, bu konuda bir bilgisi olan kişiler, kaliteli spermlerin seçilebilmesi için “sperm yıkama” işleminin uygulandığını bilirler. Bu sperm yıkama yöntemi ile olgun ve sağlıklı spermlerin seçilebiliyor, döllenmeye uygun olmayanlar ise eleniyor.
İşte bu sperm yıkama yönteminin bir, hatta birkaç tık daha gelişmiş olanına MACS (Magnetic Activated Cell Sorting) adı verilmektedir. Bu yöntem klasik sperm yıkama yöntemlerinden farklı olarak; manyetik alan içinden geçirilen spermlerin olgun ve DNA’sında hasar olmayanların seçilmesine imkan tanımaktadır. Yani MACS, en sağlıklı spermleri seçebilme konusunda klasik sperm yıkama işleminden çok daha güvenilir bir yöntemdir.
Tüp bebek tedavisinde sperm seçerken spermlerin mikroskopla incelenip en uygun spermlerin bulunmaya çalışılması çok bilindik bir yöntemdir. Ancak döllenmeye en uygun spermlerin bulunabilirliği konusunda sadece mikroskop kullanmak yeterince güvenilir sonuçlar vermeyebilir. Çünkü spermler, mikroskopla incelendiğinde şeklinin güzel olması onun genetik yapısının normal ve kaliteli olduğunun veya olgunluğunu tamamladığının kanıtı olarak kabul edilemez. Tüp bebek tedavisinde mikroenjeksiyon yöntemi ile sperm, yumurtanın içine enjekte ediliyor. İşte bu enjeksiyon öncesinde erkekten alınan spermler yıkanıyor ve en olgun ve döllenmeye en uygun olan, normal kromozom oranına sahip spermler seçiliyor. Bu işlem sayesinde gebeliğe en uygun spermlerle döllenme gerçekleştirilerek, en sağlıklı embriyolar elde edilmeye çalışılmakta ve dolayısıyla da gebe kalma, eve canlı bebek götürebilme şansı artırılmaktadır.
