İdrar kaçırma aslında bir hastalık değil, hastalık belirtisidir. İdrar kaçırıyorsanız; diyabet, enfeksiyon, kullanılan ilaçlar, menopoz veya geçirilen ameliyatlar buna sebep olabilir
Erkeklere oranla kadınlarda daha fazla görülen idrar kaçırmaya her yaşta rastlanır, yaş arttıkça görülme sıklığı da artar. Menopoz döneminde ise pik yapar. İdrar kaçırmanın bir hastalık değil, bir hastalığın belirtisi olabileceğini söyleyen Liv Hospital Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Riza Azeri, idrar kaçırma ile ilgili bilgi verdi...
* İdrarı nasıl tutarız? İdrar tutmayı sağlayan faktörler nelerdir? İdrar tutma ve kontrol etmede; kaslar, sinirler, omurilik ve beynin koordine çalışmasını gerektiren kompleks bir mekanizma bulunur. Çocuklarda mesane idrarla dolunca otomatik olarak kasılır ve idrar boşalır. Ancak yaş arttıkça sinir sistemi gelişerek beyin mesaneden gelen uyarıları algılar ve kaslarına mesaj göndererek tutmasına yardımcı olur. Bu mekanizmanın herhangi birinin bozulması, idrar kaçırmaya neden olur. İdrarı tutup-tutamayacağımız basitçe mesane kası ile mesanenin hemen altındaki kasların oluşturduğu basıncın balansına bağlıdır. Eğer üretra, yani mesaneden vücudun dışına açılan borunun basıncı mesanenin basıncından fazla ise idrarımızı tutabiliriz. Aksi takdirde istemediğimiz halde idrar kaçırırız. Normalde idrar yaparken mesane duvarındaki kaslar kasılır ve aynı anda mesanenin hemen altındaki kaslar isteğimize bağlı olarak gevşemeye başlar, böylece idrar mesaneden dışarı atılır. Ancak mesanenin altında idrar tutmaya yarayan kaslar yeterince güçlü değilse idrar torbasında biriken idrarın kaçışına engel olamaz ve istem dışı kaçırma olur.
GEÇİCİ İDRAR KAÇIRMA NEDENLERİ
* Mesaneyi uyaran veya idrar miktarını artıran belirli içecek, yiyecek veya ilaçlar
* Alkol
* Çay, kahve tüketimi
*Karbonatlı yiyecekler
*Tatlandırıcılar
* Mısır şurupları, çok baharatlı şekerli içecek veya asitli yiyecek ve meyveler
* Kalp veya hipertansiyon ilaçları
* İdrar yolları ve vajina enfeksiyonları
*Kabızlık
KALICI İDRAR KAÇIRMA NEDENLERİ
*Gebelik: Rahmin ağırlaşması ve hormonal değişiklikler stres tipi idrar kaçırmaya neden olabilir.
* Zor doğum: Normal vajinal doğum esnasında mesaneye destek veren kaslar, bağ dokusu veya sinirlerin zarar görmesi, rahmin sarkması (prolapsus)
* Yaşlılık: Yaşlanmayla birlikte mesanenin kapasitesinin azalması
* Menopoz: Östrojen hormonunun seviyesinin düşmesi
* Histerektomi: Rahmin alınması gibi cerrahi girişimler esnasında pelvik tabanı kaslarının zarar görmesi
* Fistül: Vajina ile idrar yolundaki birleşmeler
* Obezite: Aşırı kilo alma
* Diyabet: Kontrolsüz şeker hastalığı
*Genetik: Kalıtımsal faktörler
* Kitle: İdrar yolları ve çevresinde tümör veya mesane taşları
*Nörolojik hastalıklar: MS, Parkinson, inme, beyin veya omurilikteki tümörler, demans, Alzheimer, damarsal hastalıklar
*Risk faktörleri nelerdir?
* Cinsiyet: Kadınlar erkeklere oranla daha çok idrar kaçırırlar. Bunun nedeni kadınların çocuk doğurması, menopoz ve kadınların anatomik yapılarıdır.
* Yaşlılık: Yaşın artmasıyla birlikte kasların gücü azalır.
*Obezite: Aşırı kilo, mesane ve çevresindeki kasların basıncını artırır.
*Diğer hastalıklar: Diyabet ve nörolojik hastalıklar.
* Tedavide cerrahi dışı yöntemler nelerdir? İdrar kaçırmanın tedavisi, kaçırmanın tipi, şiddeti ve altta yatan nedenlere yönelik yapılır. Daha çok basit tedavi yöntemleri ile başlanır, etkili olmaz ise cerrahi yöntemler önerilir
EĞİTİM VE DAVRANIŞ TEDAVİLERİ
*Mesanenin eğitimi: Her sıkıştığınızda yapabildiğiniz ölçüde bekleyin (10 dakika). Amaç, özellikle urge tipinde idrar yapma aralığını artırma ve iki-dört saate çıkarmaktır.
*İki kez idrar yapma: Her tuvalete gidişte idrar yaptıktan sonra birkaç dakika bekleyip tekrar idrar yapmaya çalışarak mesanenin tam boşalmasını sağlamak amaçlanır.
* Tuvalet alışkanlığı: Duruma göre her iki ya da dört saatte bir sıkışmayı beklemeden tuvalete gidilir.
* Sıvı ve diyet ayarlanması: Alkol, sigara, kafeinli ve asitli yiyeceklerden uzak durulması, sıvı tüketiminin azaltılması, kilo verme ve fiziksel aktivitelerinin artırılması önerilir.
BU YÖNTEMLERİ DE DENEYİN
* Pelvik tabanı egzersizleri Kegel egzersizleri olarak da bilinen bu egzersizler, mesanenin altında bulunan ve mesaneye destek veren pelvik tabanı kaslarının güçlenmesini sağlar. Özellikle stres ve urge tipi idrar kaçırmalarda etkilidir. Bu egzersizleri yapmak için idrar yapıldığı hayal edilir ve ve aniden idrar kesmeye çalışılır. Pelvik tabanı kaslarının kasıldığını hissetmek gerekir. Bu egzersizler günde üç kez 15 tekrarla yapılmalıdır. Her kasıldığında kas, 5 saniye kasılıp ve 5 saniye gevşetilmelidir. Zamanla kasılma ve gevşemeler 10 saniyeye çıkarılmaya çalışılmalıdır. Doğru kas grubunu çalıştırdığınızdan emin olmak için fizyoterapistlerden yardım almak gerekir.
* Elektrik stimulasyonu Tedavi esnasında vajina ya da rektuma yerleştirilen elektrotlarla pelvik taban kaslarının güçlenmesi sağlanır. Özellikle stres ve urge tipi idrar kaçırmalarda etkilidir.
*Biofeed-back tedavisi Hastaya kendi kaslarını nasıl kontrol etmesi gerektiği öğretilir. Hastaya tedavi esnasında vajinal elektrod yeleştirilerek, pelvik tabanı kaslarını kasması istenir. Hasta görsel ve işitsel olarak kaslarının kasıldığı fark ederek, gittikçe daha doğru kas grubunu ve daha güçlü kasmayı öğrenir. Böylece pelvik tabanı kaslarını güçlendirmiş olur.
*Manyetik pelvik taban stimülasyonu Bu yöntem oldukça basit, uygulanması kolay ve etkili bir yöntemdir. Hastanın idrar kaçırma tipi ve şiddetine göre haftada iki-üç kez, 20 dakikalık seanslar halinde verilir. Genelde 8-16 seans uygulanır. Uygulama esnasında hasta kendi günlük kıyafetleriyle manyetik koltukta oturur.
* İlaç tedavisi Mesane ve mesane altındaki kasları gevşetmeye yönelik çeşitli ilaçlar verilebilir. Menopoz sonrası idrar kaçırmalarda östrojen pomadları tercih edilir. Eğer ağızdan ilaçlar etkili olmaz ise mesaneye botoks enjekte edilebilir.
* Pet ya da sonda kullanımı Diğer metodlar işe yaramaz ise ya da tedavi sürecini beklerken geçici ve devamlı olarak kullanılabilir. Eğer hasta istemli idrar yapamıyor veya rezidue idrar kalıyorsa sonda takılabilir. Taşma tipi idrar kaçırmada aralıklı olarak ince bir sonda ile hasta kendi idrarını boşaltabilir.
Kaynak:sabah
